- Yeni yıl teması: Sıcacık ve Rahat Bir Yıla Gülümse - 20 Aralık 2024
- Vakkorama ile yeni yıla eğlenceli ve renkli bir dokunuş - 20 Aralık 2024
- Flormar Zodiac Signs Oje serisi ile burcunu belirle - 20 Aralık 2024
Farklı tedavi modelleri var
Hormonların kontrol noktası olan hipofiz bezinde gelişen bazı aksaklıklar, vücutta anormal büyümelere yol açabilir. Nadir görülen bu duruma akromegali deniyor.
Prof. Dr. Çetin Ayhan Evliyaoğlu
Avrasya Hastanesi Beyin Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Çetin Ayhan Evliyaoğlu, hastalıkla ilgili sorularımızı yanıtladı.
Akromegali hastalığı nedir?
Beyin tabanında yer alan hipofizin çok fazla oranda büyüme hormonu salgılaması nedeniyle oluşan bir sağlık problemidir. Eozinofilik adenom sonucunda aşırı büyüme hormonu salgılanır ve vücudun belli bölümleri normale oranla daha fazla büyümeye başlar. Normal şartlarda büyüme hormonu çocuklarda kemik ve yumuşak doku gelişimini desteklerken, yetişkinlerde metabolizmanın kontrolünü sağlar. Ancak hastaların çoğunda iyi huylu hipofiz tümörü bulunduğundan büyüme hormonu kontrolden çıkar. Kişilerin elleri ve ayaklarında anormal büyümeler görülür. Tedavi edilmediğinde ise iç organlara zarar verebilir.
Neden ortaya çıkıyor?
Hipofiz bezi, küçük bir yapı olmasına karşın hormonların dengeli üretilmesini sağlayan önemli bir merkezdir. Bir nevi salgı bezlerinin kumanda merkezidir. Bu noktada yaşanan herhangi bir anomali, önemli sorunlara davetiye çıkarabilir. Gözlerin hemen arkasında yer alan hipofiz bezinde gelişen tümörler ise büyüme hormonunun kontrolsüz salgılanmasına yol açabilir.
Akromegali belirtileri nelerdir?
- Ellerde ve ayaklarda büyüme
- Burnun irileşmesi
- Dilin büyümesi
- Çenenin giderek ileriye doğru uzaması
- Dişler arasında boşluklar
- Dudaklarda büyüme
- Aşırı terleme
- Yorgunluk ve halsizlik
- Baş ağrısı
- Ses kısıklığı
- Kadınlarda adet düzensizliği
- Cinsel isteksizlik
- Erkeklerde istikrarsızlık
- Ciltte kalınlaşma
- Uyku apnesi
- Horlama
- Kaslarda güç kaybı
- Hormonal bozulmalar
Akromegali çoğu zaman kendini belli etmeden yıllar sonra ortaya çıkabilir. Çünkü semptomlar kademeli olarak gelişir. Geç müdahale edilmesi ise birçok problemi beraberinde getirir. İç organlarda anormal büyüme gözlemlenir. Bu durum ise iç organlara zarar vererek fonksiyonlarını yerine getirmesine engel olabilir. Eğer büyüme hormonu çocukluk çağında kemiklerde epifiz hattının kapanmasından önce artarsa bu durumda igontizm denilen darlaşma ortaya çıkabilir.
Nasıl teşhis edilir?
Teşhis için genellikle glukoz testi uygulanır. Glukozun en önemli özelliği, büyüme hormonunun salgılanmasını baskılamasıdır. Glukoz yüklenmesi ile GH seviyesinde azalma olmaz. Bu durumda glukozun kan değerlerinde bir etkisi olmazsa kontrolsüz büyüme hormonu kanıtlanmış olur. Eğer bu durumun ortaya çıkmasında tümör etkiliyse MRG ile tümörün yeri ve büyüklüğü ortaya çıkarılabilir.
Tedavisi var mı?
Tedavide üç farklı yaklaşım benimsenir. Bunlardan ilki ilaç tedavisidir ve amacı, büyüme hormonu düzeyini normale indirmektir. Cerrahide, hipofiz bezinde gelişen tümör alınarak kontrolsüz büyümenin önüne geçilir. Adenomun büyüklüğüne göre burun içinden endoskopik veya mikroskopik olarak transkronid yolla çıkarılır. Son olarak radyoterapi yöntemi tercih edilir. Ameliyat kadar etkili olmayan bu yöntemde hipofiz bezine radyoaktif çekirdek yerleştirilebilir veya radyoterapi uygulanabilir.
