‘Ayrılık değil yakınlık yaşatır’
El Bebek Gül Bebek Derneği, Dünya Prematüre Günü kapsamında Pera Palace Hotel’de bir basın toplantısı düzenledi. Dernek, her bebeğin yaşam yolculuğuna annesiyle birlikte, ten tene temasla başlamasının yaşamsal önemine dikkat çekti.
El Bebek Gül Bebek Derneği, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Global Foundation For The Care Of Newborn Infants (GFCNI)’ın ‘Zero Separation’ vizyonunu Türkiye’de görünür kılmayı amaçlıyor. ‘Sıfır Ayrılık’ kampanyası; yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde 24 saat ebeveyn erişimi sağlanmasını savunuyor. Kanguru bakımının standart bir uygulama ve her ünitenin aile dostu hale getirilmesini destekliyor.
“Her bebek, annesinin kokusuna, dokunuşuna ihtiyaç duyar”
El Bebek Gül Bebek Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Uzman Psikolog İlknur Okay, ‘Sıfır Ayrılık’ ilkesinin yalnızca bir sağlık yaklaşımı değil, bir yaşam hakkı olduğunu vurguladı. Okay, “Her bebeğin, annesinin kokusuyla, sesiyle, dokunuşuyla büyüme hakkı vardır. Biz bu hak için sesimizi yükseltiyoruz. Dünya Sağlık Örgütü’nün de vurguladığı gibi, ayrılık öldürür, yakınlık yaşatır. Ne yazık ki ülkemizde hâlâ birçok yenidoğan yoğun bakım ünitesinde ebeveyn erişimi sınırlı. Çok kısıtlı ziyaret dakikaları var. Anneler, bebeklerinin yanında kalamıyor, babalar sürece dâhil olamıyor.
Oysa araştırmalar gösteriyor ki, ten tene temas ve anne babanın bebeğinin yanında olması yalnızca bir sevgi göstergesi değil. Aynı zamanda bir tedavi yöntemidir. Derneğimiz yıllardır bu konuda farkındalık yaratmak için çalışıyor. Anne-bebek uyum odaları kurulması, kanguru koltuğu temini, anne sütü farkındalığı kampanyaları ve ‘Erken Anne Kiti’ projeleriyle hem ailelerin hem sağlık profesyonellerinin yanında olmaya devam ediyoruz. Bugün burada ‘Sıfır Ayrılık’ çağrımızı yineleyerek, Türkiye’de her bebeğin ailesinin kokusuyla büyümesini istiyoruz” dedi.
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her yıl dünya genelinde yaklaşık 15 milyon prematüre bebek doğuyor. Bu rakam Türkiye’de ise 100 bin bebek. Bu bebeklerin önemli bir kısmı, yaşamlarının ilk günlerinde ailelerinden ayrı kalıyor. Araştırmalar, ten tene temasla bakım gören bebeklerde ölüm oranlarının yüzde 25’e kadar azaldığına işaret ediyor. Emzirme oranlarının ise belirgin biçimde arttığını gösteriyor.
“Ten tene temas hayatta kalma refleksidir”
Türkiye Anne Bebek Ruh Sağlığı Farkındalık Birliği kurucusu Prof. Dr. Nazan Aydın, ten tene temasın, tıbbın en güçlü ama en basit tedavi biçimlerinden biri olduğunu belirtti.
Aydın, “Bebek ve anne arasındaki temas yalnızca bebeğin değil, annenin de yaşama tutunma gücünü artırır. Prematüre bir bebeğin kalp ritmi, vücut ısısı ve solunumu annesinin bedeniyle temas ettiğinde dengelenir. Ayrı kalmak, yalnızca fiziksel değil, duygusal travma da yaratır. DSÖ’nün 2022’de yayınladığı rehbere göre; kanguru bakımı doğumdan hemen sonra başlamalı. Ve günde 8- 24 saat arasında olmalı.
Türkiye’de El Bebek Gül Bebek Derneği’nin yaptığı araştırmaya göre ise, annelerin yalnızca yüzde 5’i doğumdan hemen sonra kanguru bakımı yapabiliyor. Yarısından fazlası bebeğine günde sadece bir kez ve 15 dakika erişebiliyor. Bu tabloyu değiştirmek zorundayız. Her bebeğin, annesiyle birlikte büyümesi bir tercih değil, bir zorunluluktur. Çünkü her temas bir umuttur, her yakınlık bir yaşam desteğidir” dedi.
“Anne-babanın 24 saat erişimi olmalı”
Türk Neonatoloji Derneği adına konuşan Prof. Dr. Hülya Selva Bilgen ise “Prematüre bebekler, kuvözde de olsalar anne ve babalarından ayrılmamalıdır. Çünkü ebeveynin varlığı, bebeğin yalnızca duygusal gelişimi için değildir. Tıbbi iyileşme süreci için de kritik öneme sahiptir. Araştırmalar, anne ya da babanın sesiyle, dokunuşuyla temas eden bebeklerde solunum ve kalp ritminin daha hızlı dengelendiğini gösteriyor. Enfeksiyon oranlarının azaldığını ve anne sütünün arttığına işaret ediyor.
Aileyi bakım sürecinin dışında tutmak, bebeğin iyileşme yolculuğunu da yavaşlatır. Anne-babanın yoğun bakım ünitesine 24 saat erişimi olmalı. Ünitenin koşulları (hemşire sayısı, alanın genişliği) gereği bir saatten kısa olmayacak şekilde içeri girebilmeli. Daha uzun süre ten tene temas yapmalı. Dernek olarak koşulların oluşturulmasını destekliyoruz” açıklamasını yaptı.
El Bebek Gül Bebek Derneği, “Sıfır Ayrılık” çağrısıyla Türkiye’deki her prematüre bebeğin, tıbben mümkün olduğu sürece, annesinin yanında ve onunla temas halinde büyümesi için çalışmalarını sürdürüyor. Dernek, sağlık otoriteleri ve hastanelerle iş birliği içinde ‘Bebek Dostu 2.0 – Sıfır Ayrılık Standardı’nın hayata geçmesi ve her yenidoğan yoğun bakım ünitesinin aile dostu hale gelmesi için çağrıda bulundu.
