İçe basma çocuk büyüdükçe düzelir mi?
İçe basma, çocukluk döneminde sık karşılaşılan yürüyüş bozukluklarından biri. Genellikle büyümeyle birlikte kendiliğinden düzeliyor. Ancak bazen de sinir-kas hastalığından kaynaklanıyor.
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Salih “Aileler çocuklarını iyi gözlemlemeli ve içe basma sorunu varsa mutlaka çocuk ortopedi uzmanına başvurmalı. Bu konuda yapılan en sık yaptığı hatalardan biri, çocuklarına gereksiz tabanlıklar veya özel ayakkabılar satın almaları. İçe basma farklı nedenlerle ortaya çıkabiliyor. Ve tedavisi bu neden ortaya çıktıktan sonra yapılmalı” diyor.
Doç. Dr. Söylemez, çocuklarda içe basmanın 5 nedenini anlattı ve ailelere tavsiyeler verdi:
Kalçadan kaynaklanan içe basma
Kalça eklemine ait uyluk kemiğinin doğuştan içe dönük olmasıyla ortaya çıkar. Çocuk yürürken ayak uçları içe dönüktür, genelde “W” şeklinde otururlar ve koşarken sık düşebilirler. Bu durum fizyolojik kabul edilip, 6–8 yaşlarına kadar kendiliğinden düzelme eğilimindedir.
Ne yapabilirsiniz?
Ailelerin sık yaptığı ayak yönlendirici cihazlar, özel ayakkabılar veya oturuşu zorlayan aparatların hiçbir bilimsel faydası yoktur. Düzenli takip ve kalça çevresi kaslarını güçlendirici oyunlar destekleyici olabiliyor. Deformite 9-10 yaş sonrası hala belirginse, çocuğun yürümesini ya da psikolojik durumunu olumsuz etkiliyorsa cerrahi müdahale ile uyluk kemiği kontrollü şekilde dışa döndürülerek normal eksene getiriliyor. Ve plak ya da çiviyle sabitleniyor. Ameliyat sonrası kısa süreli yük sınırlaması ve fizik tedavi ile başarılı sonuçlar elde edilmekte.
Baldır kemiğine bağlı içe basma
Ayaklar ve dizler içe doğrudur, yürüyüşte sık takılma ve dengesizlik olabiliyor. Aileler bazen bacağın da içeriden geldiğini fark ederler. Sorun genellikle 4–6 yaş civarında düzelme potansiyeline sahiptir çünkü bacakların dönme gelişimi devam eder.
Ne yapabilirsiniz?
Ayakkabı değişiklikleri ve tabanlıklar bu durumun düzelmesine katkı sağlamaz. Çocuğun aktif bir yaşam sürmesi desteklenmelidir, bu sayede güçlenen kaslar yürüyüşünü olumlu yönde etkiler. Eğer sorun çok belirgin olup 8–9 yaşından sonra da devam ederse cerrahi tedavi uygun seçenek haline gelir. Cerrahi yöntemde, tibia kontrollü bir şekilde ayakbileğinin üst kısmından dışa döndürülerek anatomik hatta getiriliyor. Kemik tespiti ile kalıcı düzeltme sağlanıyor. Ameliyatın ardından ortalama 6 haftalık iyileşme süreci sonrası çocuklar güvenli şekilde yürüyüşe dönebiliyor.
Ayak ön kısmının içe dönmesi
Bebeklerde en sık rastlanan içe basma nedenidir ve ayak ön kısmı içe dönük görünürken topuk normal konumda kalır. Muayenede ayak ön kısmı esnekse ayak pasif hareketle düzeltilebilirken, sert tipte direnç hissediliyor.
Ne yapabilirsiniz?
İlk 6–12 ay içinde kendiliğinden önemli oranda düzelir. Esnek tiplerde ailelere ayak yönünü düzeltmeye yönelik çok nazik germe egzersizleri öğretiliyor. Sert deformitelerde alçı uygulamaları ile ayağın kademeli düzeltilmesi gerekebiliyor. Ancak tüm çabalara rağmen ayak ön kısmında belirgin kalıcı sapma, yürüyüş bozukluğu veya ayakkabı kullanımında sorun varsa; ilerleyen yaşlarda cerrahi müdahale ile ayak kemiklerinin yönü yeniden düzenleniyor. Böylece kalıcı bir biyomekanik denge sağlanıyor.
Düz tabanlık nedeniyle içe basma
Çocukluk çağında çok sık karşılaşılan düz tabanlık genellikle tedavi gerektirmez. Esnek düz tabanlık çoğu zaman ağrıya yol açmaz, yürüyüşü veya aktiviteleri olumsuz etkilemez. Bazı çocuklarda ise düz tabanlık sert yapıda olup hareket kısıtlılığı ve ağrı daha belirgindir.
Ne yapabilirsiniz?
Esnek düz tabanlık ağrı ve yorgunluğa yol açıyorsa kişiye özel tabanlık yaptırılmalı. Yaşla birlikte ayak kavsinin doğal olarak oluşması bekleniyor. Sert düztabanlıkta ise; özel ayakkabı veya kişiye özel hazırlanmış tabanlık desteği kullanılabiliyor. Ancak yapısal bozukluk ve yürüyüş bozukluğu belirginse, şiddetli ağrıya yol açıyorsa ve konservatif tedavilere yanıt alınamamışsa cerrahi tedavi gerekebiliyor. Ameliyat sonrası yaklaşık beş hafta alçıda tutuluyor. Alçı çıkarıldıktan sonra fizik tedavi ve egzersizlerle normal yürüme sağlanmakta.
Kas ve bağ gevşekliğine bağlı içe yönelik
Bazı çocuklarda bağların gevşekliği ve kasların yeterli kuvvet oluşturamaması, ayakların içe doğru yönelmesine neden oluyor. Çocuklar kolay yoruluyor ve yoruldukça içe basma belirginleşir, uzun yürüyüşlerde bacak ağrısı artıyor.
Ne yapabilirsiniz?
Gereksiz cihaz ve sert ortopedik ayakkabılar kasların gelişimini engelleyebileceğinden dolayı önerilmiyor. Tedavide temel yaklaşım, kas güçlendirme ve denge koordinasyonunu artırmak. Çocuğun hareketli yaşam tarzını teşvik edin, özellikle çıplak ayak zeminde denge egzersizleri yapmasını sağlayın. Zaman içinde belirgin iyileşme görülmektedir. Eğer bağ gevşekliği düz tabanlıkla birlikte seyrediyor ve ağrıya yol açıyorsa közel tabanlık desteği tedaviye eklenebiliyor.
