5 Ekim 2025
Çocuk Gelişimi

Boyu yaşıtlarına göre daha az mı uzuyor?

Okul çağı çocukları yılda 5-6 cm uzamalı’

Çocuklarda boy uzaması ve büyüme-gelişme süreci ebeveynlerin en çok dikkat ettiği konulardan biri. Çocukların büyüme ve gelişme oranlarında; beslenme, hormonal nedenler, diyabet ve astım gibi rahatsızlıklar ile çevresel faktörler önemli rol oynuyor.

Uz. Dr. Jamala Mammadova, çocuklarda boy konusunda önemli bilgiler verdi:

Boy kısalığı, bir çocuğun boyunun yaş ve cinsiyetine uygun standart büyüme eğrilerinin altında olması durumudur. Çocuk endokrinoloji uzmanları, büyüme eğrilerini kullanarak çocuğun boyunu değerlendirir. Bu eğriler, sağlıklı çocuk popülasyonuna göre hazırlanmış standartları temsil eder. Çocuklarda her yaşa göre beklenen yıllık büyüme hızı farklıdır: İlk bir yılda yaklaşık 20-25 cm, ikinci yılda 10-12 cm, okul öncesi dönemde 6-8 cm, okul çağında 5-6 cm, ergenlik döneminde ise 8-12 cm civarındadır. Eğer bir çocuğun boyu, yaşıtlarının %3’lük diliminin altındaysa veya büyüme hızı kendi yaşına göre beklenenden düşükse, bu durum boy kısalığı olarak değerlendiriliyor.

Boy kısalığını anlamak için şu işaretlere dikkat!

Ebeveynler, çocuklarının boyunu düzenli olarak ölçtürmeli, bir çocuk doktoru veya endokrinoloji uzmanıyla büyüme takibi yapmalıdır. Erken teşhis, altta yatan nedenlerin belirlenmesi ve uygun tedavinin başlatılması için hayati önem taşır.

  1. Yaşıtlara göre kısa boy: Çocuğun boyunun, aynı yaş ve cinsiyetteki çocuklara kıyasla belirgin şekilde kısa olması
  2. Yavaş büyüme hızı: Çocuğun boy artışının, düzenli ölçümlerde beklenenden az olması
  3. Fiziksel orantısızlık: Kol, bacak veya gövde arasındaki orantısızlıklar, altta yatan bir sağlık sorununa işaret edebiliyor.
  4. Gelişimsel işaretler: Ergenlikte gecikme, diş çıkmasında veya motor becerilerde gerilik boy kısalığını da işaret edebiliyor.

Boy kısalığının nedeni belirlenmeli

Boy kısalığının birden fazla sebebi olabiliyor ve her biri farklı bir yaklaşım gerektiriyor. Başlıca nedenler şunlardır:

Ailevi kısa boy: Ebeveynlerin boyu kısa ise çocuk da genetik olarak kısa boylu olabiliyor. Bu, genellikle sağlıklı bir durumdur.

Hormonal sorunlar: Büyüme hormonu eksikliği, tiroid bezi yetersizliği veya kortizol fazlalığı büyüme geriliğine yol açabiliyor.

Kronik sağlık sorunları: Astım, çölyak hastalığı, diyabet veya böbrek yetmezliği gibi durumlar büyümeyi etkileyebiliyor.

Beslenme eksiklikleri: Yetersiz kalori, protein, vitamin (özellikle D vitamini) veya mineral (çinko, demir) alımı büyüme hızını yavaşlatabiliyor.

Genetik veya iskelet bozuklukları: Akondroplazi veya Turner sendromu gibi durumlar boy kısalığına neden olabiliyor.

İdiopatik kısa boy: Bazen altta yatan bir neden bulunamaz ve çocuk genetik potansiyeline uygun olarak kısa boylu kalıyor.

Boy kısalığı tespit edilen çocuk uzayabilir

Boy kısalığı olan çocuğunun boyunun uzaması durumu boy kısalığının nedenine bağlıdır. Erken teşhis ve uygun tedaviyle birçok çocuk genetik potansiyeline uygun boya ulaşabilmekte. Tedavi, altta yatan nedene göre şekillenip, çocuk endokrinoloji uzmanı tarafından bireyselleştiriliyor. Tedavi sürecinde düzenli takip şart. Çocuğun büyüme hızı, hormon düzeyleri ve genel sağlık durumu izlenerek tedavi planı güncelleniyor. En yaygın tedavi yöntemleri arasında büyüme hormonu ve tiroid tedavisi, beslenmenin düzenlenmesi ve kronik hastalıkların kontrolü yer alıyor. Nadir durumlarda, iskelet bozuklukları için ortopedik veya cerrahi tedaviler gerekebiliyor.

Çocuklarının sağlıklı büyümesi için

  • Çocuğun boyu ve kilosunu düzenli ölçün. Büyüme eğrileri bir doktor tarafından değerlendirilmelidir.
  • Dengeli beslenme, yeterli uyku ve düzenli fiziksel aktivite büyüme için vazgeçilmezdir.
  • Büyüme hormonu, özellikle derin uyku sırasında salgılanıyor. Çocukların yaşına uygun uyku saatlerine uyulmalıdır.
  • Erken veya geç ergenlik, büyüme potansiyelini etkiliyor Bu durumda bir uzmana başvurulmalıdır.
  • Kısa boy, çocuğun özgüvenini etkileyebiliyor. Aileler, çocuklarını cesaretlendirmeli ve gerektiğinde psikolojik destek almalıdır.

Boy uzamasında beslenmenin önemi büyük

Beslenme, büyüme ve gelişme için temel bir yapı taşıdır. Yetersiz beslenme, özellikle protein, kalsiyum, D vitamini, çinko ve demir eksiklikleri, büyüme geriliğine yol açabiliyor. Ancak dengeli ve çeşitli bir diyetle bu risk azaltılabiliyor. Ancak beslenme, boy kısalığını önlemede tek başına yeterli olmayabilir. Eğer boy kısalığı hormonal, genetik veya kronik bir hastalıktan kaynaklanıyorsa, sadece beslenmeyle sorun çözülemez. Bu nedenle, boy kısalığı şüphesinde bir çocuk endokrinoloji uzmanına başvurulmalıdır.

Çocukların diyetinde dikkat edilmesi gerekenler

  • Protein kaynakları: Tavuk, balık, yumurta, süt ürünleri ve baklagiller büyüme için kritik öneme sahiptir.
  • Kalsiyum ve D vitamini: Süt, yoğurt, peynir ve yeşil yapraklı sebzeler kemik sağlığını destekler. D vitamini için güneş ışığına maruz kalmak veya takviye almak gerekebiliyor.
  • Çinko ve demir: Kırmızı et, tam tahıllar ve kuruyemişler bu mineraller açısından zengindir.
  • Dengeli kalori: Çocuğun yaşına ve aktivite düzeyine uygun kalori alımı sağlanmalıdır.

administrator
Editör

    Bir yanıt yazın

    E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir