- Avon’dan yeni yılın neşesine yakışır hediye alternatifleri - 2 Aralık 2024
- NARS’ın ikonik ürünleri ile makyaja sihirli bir dokunuş - 2 Aralık 2024
- NYX Professional Makeup Buttermelt Blush ile 12 saat kalıcı renk - 2 Aralık 2024
Organlarda hasara yol açabilir
Her yaşta ortaya çıkabilen çölyak hastalığı, çocuklarda büyüme geriliği, boy kısalığı, iştahsızlık, uykusuzluk hatta aşırı mızmızlık gibi durumlarla kendini belli edebiliyor. Her 100-150 çocuktan birinde görülen çölyak hastalığının etkilerinden kurtulmak için glutenli gıdalardan uzak durmak gerekiyor.
Memorial Ataşehir Hastanesi Çocuk Gastroenteroloji Bölümü’nden Prof. Dr. M. Ayşe Selimoğlu, çölyak hastalığı ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi.
Çölyak hastalığı buğday, arpa ve çavdarda bulunan gluten isimli maddenin tetiklediği, hastalığa genetik yatkınlığı olan bireylerde gelişen ve başta ince bağırsak olmak üzere birçok organı etkileyebilen bir hastalıktır. Hastalığın ortaya çıkmasında genetik faktörler etkili olduğu gibi çevresel faktörlerin de etkisi olduğu düşünülmektedir. Hastalık ince bağırsaklarda hasar oluşturarak gıdaların sindirim ve emilimini bozabilmekte ve buna bağlı olarak vücut için gerekli bazı besin maddelerinin eksiklikleri gelişebilmektedir. Bu da bir domino etkisi yaratarak tüm organlarda ikincil hasarlar oluşturabilmektedir.
Çocuğunuzda bu belirtilere dikkat edin
Çölyak hastalığının dünya üzerindeki her 100-150 kişiden birisini etkilediği düşünülmektedir. Ülkemizde çocuklarda yapılan tarama çalışmalarında da benzer sonuçlar bulunmuştur. Çocuklarda;
- İshal
- Büyüme geriliği
- Gaz ve karın şişliği
- Tekrarlayan karın ağrıları
- Halsizlik ve iştahsızlık
- Kilo kaybı veya kilo alamama
- Boy kısalığı
- Kemik erimesi
- Ergenlik gecikmesi
- Tedaviye dirençli kansızlık
- Yaygın diş çürükleri, saç dökülmesi ve deri döküntüleri
- Tedaviye dirençli kabızlık
- Karaciğer testlerinde bozukluk
- Aşırı mızmızlık ve uyku bozuklukları çölyak hastalığının belirtisi olabilir.
Sessiz çölyak nedir?
Çölyak bazen yavaş yavaş gelişen belirtiler, bazen de ani bulgularla ortaya çıkabilir. Hatta bazen hiç belirti vermeden yıllarca sessiz kalabilir. Tip 1 diyabet ve tiroit hastalıklarına sessiz çölyak eşlik ediyor olabilir. Çölyak için ilk olarak kan testleri ile tarama yapılır. Bu testlerde hastalık lehine bir bulgu saptanırsa kesin tanı için endoskopik muayene ve onikiparmak bağırsağından alınan örneklerde patolojik inceleme gereklidir. Çölyak anısı alan bireylerin yakınlarında da hastalık görülebildiğinden birinci derece yakınların taramadan geçmesi gerekmektedir.
Çocuğunuzu glutenli gıdalardan uzak tutun
Çölyak hastalığının tek tedavisi, glutenin beslenme düzeninden çıkartılmasıdır. Buğday, çavdar ve arpa içermeyen gıdalar tüketilmeli. Giderek ulaşılması daha kolaylaşan glutensiz ürünler, diyet uyumunu ve dolayısı ile tedaviyi kolaylaştırır. Marketten alınan her gıdanın etiketinin dikkatlice okunması gizli gluten kaynaklarından kaçınmayı sağlayacaktır. Çocukların tüketmemesi gereken gıdalar, öğretmenleri ve bakıcılarıyla paylaşılmalıdır. Hastalığın ilaç tedavisi yoktur. Ancak hastalık nedeni besinsel eksikliklerin yerine konması için vitamin ve eser element takviyesi gerekebilir.
Ya tedavi edilemezse?
Glutensiz diyete tam uyulması halinde hastalık tamamen düzelir. Tedavi edilmezse belirti ve bulgular ağırlaşarak devam eder. Çocuklukta olmasa bile ileride erken kemik erimesi yaşanabilir, üreme fonksiyonunda sorunlar olabilir. Diyete uymayan hastalarda başta bağırsak kanseri olmak üzere ölüm oranları yükselir. Bu riskler tesadüfen saptanan sessiz çölyak hastalığı için de geçerlidir; bu çocuklar da diyet tedavisi almalıdır.
Anne sütü koruyucu olabilir
Çölyak hastalığını önleyecek kesin bir yöntem bilinmese de ilk altı ay tek başına anne sütü ve az miktarda gluten de içeren sağlıklı tamamlayıcı beslenme pratiklerinin koruyucu olduğuna dair veriler bulunmaktadır.
