- Avon’dan yeni yılın neşesine yakışır hediye alternatifleri - 2 Aralık 2024
- NARS’ın ikonik ürünleri ile makyaja sihirli bir dokunuş - 2 Aralık 2024
- NYX Professional Makeup Buttermelt Blush ile 12 saat kalıcı renk - 2 Aralık 2024
1-7 Haziran İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi Haftası
Vücudumuzun üretemediği, bu nedenle sofra tuzu başta olmak üzere deniz ürünleri, et, süt ve yumurta gibi besinlerden karşılanabilen iyotun fazlası da azı da zarar.
Dr. Ozan Kocakaya
Acıbadem Fulya Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ozan Kocakaya; iyot eksikliğinin tiroid sorunlarından çocuklarda gelişme ve zeka geriliğine dek bir çok hastalığa yol açtığını belirtiyor. Kocakaya, “Fazla iyot almak da tiroit hastalıklarını kötüleştirebiliyor. Bu nedenle tiroit hastalığı olanların mutlaka doktorlarına danışarak gerekirse iyotsuz tuz kullanmaları gerekebiliyor” dedi.
Kocakaya, 1-7 Haziran İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi Haftası kapsamında iyot eksikliğinden korunmanın yollarını anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
İyot eksikliği hayati sorunlara yol açıyor
Tiroit hormonları, vücudumuzun sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için kritik öneme sahip. Bu hormonların üretilmesi için de iyot elementi gerekiyor. İyot, en çok okyanus ve denizlerde bulunuyor. Deniz ürünleri, ekmek, süt ve iyotlu tuz vücudumuzun ihtiyacını karşılamak için önemli kaynaklar.Bu elementin eksikliği ile meydana gelen tiroid hormonu yetersizliğinin yol açtığı hastalıklar çok geniş bir yelpazeye yayılıyor.
Hamilelik döneminde iyot eksikliği, düşük, bebeklerin ölü doğması ve doğumsal sakatlıklara yol açabiliyor. Yenidoğanda, erken bebek ölümü, fiziksel bozukluk, gelişme geriliği ve sağırlık da gelişebiliyor. Çocuklarda ise zeka geriliği, eğitim hayatında başarısızlık ve büyümede yavaşlık da iyot eksikliğine bağlı olabiliyor. Erişkinlerde ise bilişsel fonksiyonlarda bozulma, duygu durumu bozuklukları, üretkenlik kaybı da yaşanabiliyor. Tüm bunlara ek olarak her yaşta guatr (tiroit bezinin büyümesi) ortaya çıkabiliyor.
Sel yaşanan bölgelerde daha sık görülüyor
İyot eksikliği, genellikle dağlık alanlarda, bazen de yağmur suları ile topraktaki iyodun kaybedildiği; bol yağış alıp sık sel tehlikesi yaşayan kıyı kesimlerinde yaşayanlarda görülmektedir. Fakirleşen topraktan elde edilen ürünler ile bu topraklarda beslenen büyükbaş hayvanların sütü de bu element yönünden zayıftır. Ülkemizde iyot eksikliği en sık Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerinde ölçülmektedir.
Sofrada yüzde 90’ın üzerinde iyotlu tuzun yoğun kullanıldığı Amerika kıtasında iyot eksikliği son derece nadir. Ancak iyotlu tuzun sofraların yüzde 52’sinde bulunduğu Avrupa’da eksikliği sıktır. Ülkemizde eksikliği orta derecede görülmektedir.
Sofra tuzu seçilirken iyotlu olanların tercih edilmesi gerekiyor. İyot, ışık ve ısı nedeniyle tuzdan kopup buharlaşabilmektedir. Bu nedenle tuz saklanan kapların direkt güneş ışınları ve sıcaktan uzak tutulması gerekiyor.
Fazlası vücuttan atılıyor
Besinlerle alınan iyodun tamamı, sağlıklı bir mide ve bağırsağa sahip kişilerde kolayca emiliyor. Vücuda giren iyodun yüzde 10’u tiroit bezi tarafından alınmakta ve kalanı idrarla atılmaktadır. Eksikliği olanlarda tiroit bezi iyodun çoğunu emmekte, idrarda atılan miktar azalmaktadır. Lahana, karnabahar, brokoli gibi bazı besinler çok tüketildiğinde iyodun tiroit bezi içine girmesi engellenmektedir. Darı ve soya fasulyesi ise tiroit bezinin iyodu tutmasını önlemektedir.
İyot eksikliğine karşı 5 öneri!
Eksikliğinin tanısı, tiroid muayenesi ve ultrasonu, kanda bu hormonların düzeyine bakılması ve idrarda atılan iyot miktarının ölçülmesiyle konuluyor. Özellikle hamilelik döneminde yapılan tarama testleri ile tiroid hormon eksikliğine erken tanı konması büyük önem taşıyor. Bu sayede yenidoğanlarda iyot eksikliğine bağlı sorunların önlenebiliyor.
- Deniz balıkları, süt ve süt ürünleri, tam tahıl tüketin.
- Besinleri hazırlarken iyotlu tuz kullanmaya özen gösterin.
- Erişkin kadın ve erkekler günde 150 mikrogram iyot almalı.
- Tuz kullanması sakıncalı olanlar (hipertansiyon, kronik böbrek yetmezliği hastaları, bazı ilaçları kullananlar gibi) destek almalı.
- Hamileler, anne olmayı planlayanlar ve emzirenler doktorlarına başvurmalı. Önerilmesi durumunda günlük olarak en az 220 mikrogram iyot içeren vitaminler kullanmalı.
