Menopozda vücut şekli neden değişiyor?
Kadın vücudunu tarif eden 5 temel vücut tipi var.
Kum saati: Omuz ve kalça genişliği dengelidir, bel belirgindir. Kilo alındığında vücuda orantılı dağılır.
Armut tipi: Omuzlar dar, kalçalar geniştir. Kilo daha çok basen ve kalça bölgesinde toplanır. Bel genellikle incedir.
Ters üçgen: Omuzlar geniş, kalçalar dar.
Elma tipi: Üst beden daha dolgun, bel hattı belirgin değildir. Kilo çoğunlukla karın ve göğüs çevresinde toplanır, bacaklar daha incedir.
Dikdörtgen: Omuz, bel ve kalça ölçüleri birbirine yakındır. Bel kıvrımı azdır, atletik bir görünüm vardır.
Bu vücut tipleri; kilo alıp verme, egzersiz, hormonlar, stres ve beslenme alışkanlıkları gibi faktörler yüzünden değişebiliyor. Kadın hayatının en önemli evrelerinden biri olan menopoz, bu faktörler arasında öne çıkıyor.
Bel simitlerinin arkasındaki 4 neden!
Menopoz öncesi dönemde kadın vücudu genellikle yağın kalça ve bacaklarda depolandığı ‘armut tipi’ bir yapıya meyilli oluyor. Menopozla birlikte bu yapı hızla yağın gövde ve karında depolandığı ‘elma tipi’ne dönüşüyor.
Prof. Dr. Ahmet Karacalar, bel çevresi yağlanmasının sadece beslenme ile ilgili olmayabileceğini belirtiyor. Karacalar, menopozla birlikte alevlenen lipödemi ve vücut şeklini değiştiren 4 temel nedeni anlattı:
1-Östrojenin koruyucu kalkanının kalkması
Östrojen, sadece bir üreme hormonu değil. Aynı zamanda yağın vücutta nereye depolanacağını belirleyen bir ‘trafik polisi’ gibidir. Östrojen varken vücut yağı deri altına, kalçaya ve uyluklara yönlendirir. Ancak östrojen çekilince bu mekanizma bozulur. Vücut, yağı organların çevresine (viseral yağ) ve karın boşluğuna depolamaya başlar. Bu, bel çevresinin genişlemesinin bir numaralı nedenidir.
2-İnsülin direnci riski
Östrojen düşüşü, vücudun kan şekerini işleme yeteneğini zayıflatabilir. Hücreler insüline daha az yanıt verdiğinde, pankreas daha fazla insülin salgılar. Yüksek insülin seviyeleri ise vücuda tek bir komut verir: ‘Yağ depola ve asla yakma.’ Bu depolama genellikle göbek çevresinde gerçekleşir.
3-Stres hormonu hakimiyeti
Menopoz dönemi; uykusuzluk, sıcak basmaları ve duygu durum değişiklikleri nedeniyle stresli geçebiliyor. Stres anında salgılanan kortizol hormonu, vücuttaki yağları kandan çeker ve özellikle karın bölgesindeki yağ hücrelerine dolduruyor. Çünkü karın bölgesindeki yağ dokusu, kortizole karşı diğer bölgelere göre 4 kat daha duyarlıdır.
4-Kas kaybı
Yaşla birlikte kas kütlesi doğal olarak azalır. Kaslar metabolizmanın motorudur; ne kadar az kasınız varsa, dinlenirken o kadar az kalori yakarsınız. Menopozda metabolizma hızı yavaşlarken aynı miktarda yemek yemeye devam etmek, bir kilo artışı ile sonuçlanıyor.
Lipödem menopozda kötüleşiyor
Genellikle obezite ile karıştırılan ancak farklı, ağrılı ve kronik bir yağ dokusu bozukluğu olan Lipödem, menopoz döneminde kritik bir eşiğe giriyor. Menopozun lipödemi ‘alevlendiren’ etkileri şöyle:
Hormonal kaos ve enflamasyon: Lipödem, hormona duyarlı bir tablodur. Östrojen ve progesteron seviyelerindeki nihai düşüş, lipödemli yağ dokusundaki enflamasyonu artırabiliyor. Bu da hastalarda daha fazla ağrı, hassasiyet ve ağırlık hissine neden olabiliyor.
Lenfatik sistemin yükünün artması: Menopozla gelen göbek (viseral) yağlanması, karın içi basıncı artırır. Bu basınç, bacaklardan yukarı dönmesi gereken lenf sıvısının akışını zorlaştırabiliyor. Sonuç olarak hassas olan lenfatik sistem zorlanıyor ve ödem artabiliyor.
Bağ dokusunun gevşemesi: Östrojen azalınca, cildin sıkılığını sağlayan kolajen üretimi düşer. Zaten gevşek yapıdaki lipödemli doku desteğini kaybedince, bacaklardaki şekil bozukluğu ve selülit görünümü belirgin hale geliyor.
Hareket kısıtlılığı döngüsü: Artan eklem ve lipödem ağrıları nedeniyle hareket azalıyor. Bu da kilo alımını ve lipödemin ilerlemesini tetikleyen bir kısır döngü yaratıyor.
Bu süreci yönetmek mümkün!
Cerrahi yaklaşım: Menopoz simitleri ve lipödemli yağlar, diyete ve spora dirençli olbiliyor. Bu yağların alınmasında liposuction (yağ alma) yöntemleri tercih edilebiliyor.
Hormonal destekler: Hekim kontrolünde transdermal östradiol tedavisi ve progesteron verilmesi lipödemli menopoz hastalarında önerilmektedir.
Soya tüketimi: Araştırmalar, soyanın sıcak basmalarını azaltma konusunda olumlu etkileri olabileceğini göstermektedir. Soya açısından zengin diyet uygulayan Asyalı kadınlarda menopoz semptomlarının daha az görülmesi bu durumu destekler niteliktedir. Ancak hormon takviyeleri mutlaka uzman kontrolünde olmalıdır.
Beslenme ve egzersiz: İnsülin direncini kırmak için düşük karbonhidratlı, antienflamatuar beslenme önemlidir. Egzersizde ise sadece yürüyüş yeterli değildir. Kas kütlesini korumak için direnç (ağırlık) egzersizleri ve lenf dolaşımı için yüzme öneriliyor.
Stres yönetimi: Kortizolü düşürmek, bel çevresi yağlanmasını kontrol altına almak için diyet kadar önemlidir.
