Her 10 çocuktan 7’sinde görülüyor!
Son yıllarda çocukluk çağı obezitesinin artmasına paralel olarak düztabanlık da daha sık görülüyor
Düztabanlık, çoğu zaman normal gelişim sürecinin bir parçası. Üstelik çok daha yaygın. Ülkemizde her 10 çocuktan 7’sinde erken yaşlarda, bir başka deyişle 3 yaşından önce düztabanlık görülüyor. Bu oran yaş ilerledikçe azalıyor, çünkü ayak kemeri çocuk büyüdükçe ve kaslar güçlendikçe doğal olarak gelişmeye devam ediyor.
Pediatrik Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Emre Sarıekiz, “Her düztabanlık tedavi gerektirmez. Korkuya kapılmak yerine doğru takip çok daha değerlidir. Ayağın kemik ve kas gelişimi genellikle 6-7 yaşına kadar devam eder. Bu yaşlara dek gözlem ve egzersiz yeterlidir. Ancak, çocuğun ayağında ağrı, yürüyüşünde anormallik veya hızlı deformite gelişimi gibi uyarı işaretlerinde ebeveynlerin mutlaka bir ortopedi uzmanına başvurmaları çok önemlidir” diyor.
3 yaş altındaki çocuklarda düztabanlık normal
Düztabanlık, ayak tabanında normalde bulunması gereken kavisin azalması veya tamamen kaybolması olarak tanımlanıyor. Ayak kemerinin çökmesiyle birlikte basma sırasında ayağın tamamı yere temas ediyor. Bu durum doğuştan olabileceği gibi sonradan da gelişebiliyor. Küçük çocuklarda ayak kemeri henüz tam gelişmemiş oluyor ve ayak tabanında bulunan yağ dokusu kemeri gizliyor. Yürümeyle birlikte kaslar güçlendikçe zamanla ayak kemeri oluşuyor. Bu nedenle, 3 yaşın altındaki çocukların yüzde 70-80’inde düztabanlık görülüyor. Dolayısıyla erken dönemde yapılan düztaban tanısı çoğu zaman geçici bir durumun yanlış yorumlanmasından ibarettir.
Fazla kilolu çocuklarda risk 2 kat artıyor!
Çocuklarda düztabanlığa pek çok etken neden olabiliyor. Bunlardan en önemlilerinden biri ise obezite. Son yıllarda çocukluk çağı obezitesinin artmasına paralel olarak düztabanlık da daha sık görülmekte. Zira, fazla kilolar ayağa binen yükü artırarak kemerin çökmesine yol açabilmektedir. Obezite sorunu olan çocuklarda düztabanlık riski normal kilolu çocuklara göre yaklaşık iki kat daha fazla.
Ailede düz tabanlık olması, uygun olmayan ayakkabı kullanımı, çok yumuşak veya desteksiz tabanlar, tarsal koalisyon olarak adlandırılan ve ayak kemerini oluşturan eklemlerdeki anomaliler, eklem bağlarının gevşek olması ve kas dengesini bozan serebral palsi gibi nöromüsküler hastalıklar da düztabanlığa yol açan diğer etkenleri oluşturuyor.
Çocuğunuzda bu belirtiler varsa, dikkat!
Fizyolojik düztabanlıkta ağrı, şekil bozukluğu veya fonksiyon kaybı olmuyor. Dolayısıyla 3-4 yaşındaki bir çocukta belirgin ağrı veya yürüme sorunu yoksa endişelenmeye gerek yok. Bu dönemde ayağın gelişimini izlemek, gereksiz tedavilerden çok daha önemli. Ancak bazı durumlarda mutlaka bir ortopedi uzmanına başvurmak gerekiyor. Erken dönemde tanı koymak önemlidir, çünkü düztabanlık, yapısal bir kemik veya kas bozukluğuna bağlı olabilmekte. Böyle tablolarda erken müdahale ileride cerrahi ihtiyacını azaltıyor.
- Yürürken topuğunu içe basıyorsa
- Ayağında yorgunlukla artan ağrı veya şişlik oluyorsa
- Spor aktivitelerinde çabuk yoruluyorsa
- Ayakkabı tabanının iç kısmında düzensiz aşınma varsa
Tedavi yöntemleri: Egzersiz, tabanlık, uygun ayakkabı
Tanıda çoğu zaman fizik muayene yeterli geliyor. Gerekirse ayak taban basınç analizi veya röntgene başvuruluyor. Ayak iç kavisini destekleyen basit egzersizler, uygun ayakkabı kullanımı ve kilo kontrolü çoğu tabloda yeterli olmaktadır. Özellikle ayak kemerini destekleyen kaslar için yapılan kas güçlendirme egzersizleri oldukça etkilidir. Ayağın doğal gelişimine izin veren, sert olmayan ama iç kemer desteği bulunan ayakkabıların tercih edilmesi de önemli.
Ameliyat nadiren gündeme geliyor
Cerrahi tedavi, sadece ciddi yapısal deformitelerde veya ağrının tüm konservatif tedavilere rağmen kronikleştiği nadir durumlarda gündeme geliyor. Yani, ameliyat son çare. Ameliyat genellikle kemik hizalamasını ve ayak kemerini yeniden düzenlemeyi içermektedir. Ayak kemeri yeniden şekillendirilip, yük dağılımı dengeleniyor ve bu sayede çocuğun ağrısız şekilde yürümesi sağlanıyor. Tedaviden etkin sonuç alınabilmesi için ameliyat sonrasında iyi bir rehabilitasyon süreci ve doğru taban desteği de çok önemlidir. 4-6 hafta süren iyileşme sürecinin ardından çocuk yavaş yavaş normal aktivitelerine dönebilmektedir.
