Probiyotik seçiminde suş içeriği önemli
Probiyotikler son yıllarda sağlıklı yaşamın vazgeçilmez bir parçası oldu. Ancak bu alanda kafalar biraz karışık! Doğru probiyotik seçiminden kullanım şekline kadar ciddi bir bilgi kirliliği var.
Her probiyotik her soruna iyi gelmiyor ve farklı etkileri olabiliyor. Yani kişiye özel seçimler önemli. Probiyotiklerden doğru şekilde yararlanmak için içeriğindeki özel mikroorganizmalara dikkat etmek gerekiyor. Bir uzman danışmak gerekiyor.
Doç. Dr. Başak Çakır Güney, probiyotik kullanımında dikkat edilmesi gerekenleri anlattı:
Bağırsaklarımızda trilyonlarca mikroorganizma yaşıyor. Bu dev ekosistem, mikrobiyota olarak adlandırılıyor. Yalnızca sindirim değil bağışıklık, ruh hali, hatta metabolizma üzerinde bile etkili Sadece 46 kromozomu olan biz insanlar için vücudumuzda saklı inanılmaz bir genetik cevherdir.
Son yıllarda sağlık gündeminin en popüler konularından biri probiyotiklerdir. Birçok kişi bağışıklığı güçlendirdiği ve sindirim sistemini rahatlattığı için bu takviyelere yöneldi. Ancak bu konu aslında bu kadar basit değildir. Probiyotikler suşlardan oluşur. Suşlar kısaca probiyotik mikroorganizmaların genetik olarak özelleşmiş alt türlerini ifade eder. Probiyotik kullanırken suş içeriğine bakmak ve probleme yönelik bir probiyotik kullanmak mantıklı olacaktır. İçeriğinde suşlar yoksa ya da size uygun değilse kullandığınız ürün boşa gidiyor. Bunun için probiyotik ürün seçerken içeriğini, reçetesini okumak gerekir.
Hastalığınıza göre probiyotik seçin
Probiyotikler, yeterli miktarda alındığında sağlığa fayda sağlayan canlı mikroorganizmalardır. En sık bilinen türleri Lactobacillus ve Bifidobacterium cinslerine aittir. Prebiyotikler ise bu dost bakterilerin besini olan, genellikle lif içeren bileşiklerdir. Birlikte çalıştıklarında bağırsak sağlığını destekleyici etkileri artar. Romatolojik hastalıklardan, kansere kadar pek çok hastalığa karşı mucizevi koruma sağlar. Bilimsel çalışmalar, bazı suşların belirli durumlarda etkili olduğunu göstermiştir.
Peki, hangi hastalıkta hangi suş daha etkili? Örneğin antibiyotik kaynaklı ishal durumlarında ya da irritabl bağırsak sendromunda “lactobacillus”, crohn hastalığında ve ülseratif kolitte “VSL#3”, tip 2 diyabette ve obezitede “akkermansia muciniphila”, tekrarlayan vajinal enfeksiyonlarında rhamnosus GR-1 türlerine ait suşları içeren probiyotikler kullanılmalıdır. Yine üst solunum yolu enfeksiyonlarında probiyotik kullanılacaksa lactobacillus ve bifidobacterium cinslerine ait suşlar mutlaka olmalıdır.
Doğal probiyotik kaynakları ne kadar etkili?
Yoğurt, kefir, ev turşusu gibi fermente gıdalar doğal probiyotik kaynaklarıdır. Ancak bu gıdalardaki bakteri türleri ve miktarı değişkendir. Mevcut floramızı desteklemek için bu gıdaları mutlaka günlük rutinimize eklemeliyiz. Öte yandan kapsül formundaki probiyotiklerde belirli suşlar, belirli dozlarda yer alır. Bu, özellikle bir sağlık problemi için hedefli kullanımda önemlidir. Probiyotikler, doğru kişi ve doğru zamanda kullanıldığında sağlık üzerinde önemli etkiler yaratabiliyor. Ancak bu mikroorganizmalar mucize değildir; her birey için aynı sonucu vermez. Rastgele kullanım yerine, şikayete özel, suş temelli bir seçim ve gerekiyorsa uzman görüşü alınması en doğrusudur. Aynı zamanda beslenme düzeni, stres yönetimi ve uyku gibi diğer yaşam tarzı faktörlerinin de mikrobiyotayı etkilediği unutulmamalıdır.
Bağışıklık sistemini dengeleyen yeni nesil probiyotikler
Klasik probiyotiklerin ötesine geçen mikrobiyal dostlarımız arasında son yıllarda en çok dikkat çekenlerden biri ‘Akkermansia muciniphila’. Bu bakteri bağırsak mukus tabakasında yaşar. Ve bu bariyeri güçlendirerek ‘geçirgen bağırsak’ sorununu engelleyebilir.
Çalışmalar; obezite, insülin direnci, tip 2 diyabet ve yağlı karaciğer gibi metabolik hastalıklarla ters ilişkili olduğunu göstermektedir. Yeni nesil probiyotikler arasında ‘Faecalibacterium prausnitzii’nin bağırsak iltihabını azaltıcı etkileri vardır. ‘Bacteroides fragilis (PSA+)’ ise bağışıklık sisteminin dengelenmesinde rol oynayan önemli yeni nesil probiyotiklerdendir
- Suş bilgisi açıkça belirtilen ürünleri tercih edin.
- İçerik kısmındaki suş bilgilerini okuyun.
- Sağlık probleminize yönelik suşları içeren ürünler alın.
- Bilimsel çalışmalarda kullanıldığını kontrol edin.
- Saklama koşulları ve son kullanma tarihi dikkate alın.
- CFU (colony-forming unit) değeri yüksek mi kontrol edin. (Genel destek ve sağlıklı bireylerde 1-10 milyar CFU/gün, ishal durumunda ise 5-20 milyar CFU/gün olmalı)
- Bir uzmana danışın.
Sürekli aynı suş içeren probiyotiği kullanmak yerinde birkaç ay arayla suşları çeşitlendirmek önemli.
