- Yeni yıl teması: Sıcacık ve Rahat Bir Yıla Gülümse - 20 Aralık 2024
- Vakkorama ile yeni yıla eğlenceli ve renkli bir dokunuş - 20 Aralık 2024
- Flormar Zodiac Signs Oje serisi ile burcunu belirle - 20 Aralık 2024
Periferik ve santral olmak üzere iki tipi bulunuyor
Yüz felci, ‘fasiyal sinir’ olarak adlandırılan yüz sinirinin değişik nedenlerle etkilenmesi sonucunda gelişebiliyor. Bu sinir; konuşma, yemek yeme, su içme, gülme ve mimik hareketlerin yapılmasını sağlıyor. Ayrıca göz yaşı bezi, bazı tükürük bezlerinin çalışmasını ve dilin bir kısmının duyusunda da etkili.
Prof. Dr. Yaşar Kütükçü
Anadolu Sağlık Merkezi Nöroloji Bölümü Direktörü Prof. Dr. Yaşar Kütükçü, “Yüz felcinin gelişme riski hamile kadınlarda özellikle erken lohusalık dönemde ve üçüncü trimestirde normal popülasyona göre üç kat daha yüksektir. Şeker ve hipotiroidi hastalığı olanlarda da yüz felcinin gelişme riski diğer insanlara göre daha fazladır” açıklamasında bulundu.
Kütükçü, yüz felcinin belirti, tanı ve tedavisi hakkında bilgi verdi:
Yüz felcinin periferik ve santral olmak üzere iki tipi bulunuyor. Toplumda yüz felci denildiğinde kastedilen tipi periferik yüz felcidir. Yüze gelen fasiyal sinirin beyin sapı dediğimiz bölgede çekirdeği vardır. Bu çekirdeğin üstündeki etkilenmelerde ortaya çıkan durum santral yüz felcidir, çekirdek ve yüze gelene kadar sinir trasesi boyunca olan etkilenmeler nedeniyle gelişen durum ise periferik yüz felcidir. Bunların hem nedenleri hem de klinik bulguları farklıdır. Santral yüz felci daha çok beyindeki damar tıkanıklıklarında, beyin kanamalarında, beyindeki enfeksiyon ve tümörlerde görülür.
Periferik yüz felcinde genellikle neden ortaya konulmasa da sıklıkla viral enfeksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkar. Travma ve kazalara bağlı sinirin yaralanması, multipl skleroz (MS), damar tıkanıklığı gibi özellikle beyin sapını etkileyen nörolojik hastalıklar, bu bölgenin tümörleri, otoimmun hastalıklar (sarkoidoz, sistemik lupus gibi) Guillain-Barre sendromunun bazı tipleri, diyabet hastalığı gibi rahatsızlıklar yüz felcine neden olabilir.
Mimiklerde bozulma belirtisi
Yüzün bir tarafındaki kasların kuvvetsizliğine bağlı olarak kaşı kaldıramama, gözü kapatamama, ağızda sağlam tarafa doğru kayma ve asimetrik görünüm, ağız kenarında sarkma, yüz ifadesinde ve mimik hareketlerde bozulma gelişebilir. Ek olarak göz yaşında ve tükürük salınımında bozulmaya bağlı tek gözde ve ağızda kuruluk, bazı hastalarda tat duyusu bozukluğu ve nadiren seslerin aşırı duyulması (hiperakuzi) ortaya çıkabilir. Belirtiler saatler içinde ortaya çıkabilir. Başlangıçta özellikle kulak arkasına yayılan ağrı şikayetleri olabilir.
Tanı klinik muayene ve bulgulara göre koyulmalı
Yüz felci tanısı klinik muayene ve bulgulara göre koyulur. Muayene bulguları çok tipiktir. Periferik yüz felcinde hastanın gözünü kapatamaması ve kaşını kaldıramaması santral yüz felcinden ayırt etmede çok önemlidir. Klinik değerlendirme dışında sinirdeki etkilenmenin ağırlığını veya etkilenme olup olmadığını objektif olarak gösteren EMG (Elektromiyografi) tetkikinin yapılması gereklidir. Hatta hastalığın takibinde ve sinirdeki düzelmenin seviyesini saptamada aynı test çok değerli bilgiler vermektedir. Başka bir nedenin olup olmadığını anlamak için muayene eden doktorun değerlendirmesi sonucu kan tetkikleri ile MRI veya tomografi gibi görüntüleme tetkikleriyle de incelemek gerekebilir.
Yarısından fazlası bir ay içerisinde düzelebilir
Akut olarak ortaya çıkan ve birkaç gün içinde tüm bulguları belirginleşen, genellikle yüzün tek tarafında etkilenmeye neden olan periferik yüz felcinin görülme sıklığı 100 binde 20-30 civarında. Klinik bulguları yüzün etkilenen tarafında kuvvetsizlik, göz yaşı ve tükürük bezi etkilenmesi ve bazı hastalarda tat duyusu bozukluğu şeklindedir. Genellikle viral nedenlere bağlı özellikle de Herpes Simpleks virüsüne bağlı olarak ortaya çıktığı kabul edilir. Ayrıca Epstein-Barr, kabakulak, sitomegalovirüs, influenza ve HIV de Bell felcine neden olabilir. Hastalığın normal seyrinde, vakaların yarısından fazlasında ilk bir ay içinde düzelme görülür. Düzelme bulguları 3 aydan fazla gecikirse, sekeller kalabilir. Ancak bu oran hastaların yüzde 10-15’ini geçmez. Bunlar kuvvetsizliğin tam düzelmemesi, gözü tam kapatamama ya da ‘sinkinezi’ dediğimiz bazı kasların aynı anda hareket etmesi veya sekresyonların olması şeklindedir.
Tedaviye erken başlanması başarı oranını artırıyor
Yüz felci tedavisinde en önemli unsur, tedaviye mümkün olduğunca erken dönemde başlanmasıdır. Medikal tedavide erken dönemde başlanılan kortikosteroidler oldukça etkilidir. İlk yedi günde başlanan tedavinin etkili olduğunu gösteren çalışmalar olmasına karşın özellikle ilk üç günde tedavi başlanılan hastalarda sonuçlar daha yüz güldürücüdür. İlaç tedavisi ile birlikte gözü tam kapanamayan hastalarda gözün korunması çok önemlidir.
Korneanın kuruması ve özellikle gece uyurken göz kapağının açık kalmasına bağlı oluşabilecek sorunlar önem taşır. Gözün nemli kalmasını sağlamak (yapay gözyaşı kullanmak), gece uykuda göz kapağının kapatılması vs gibi önlemleri almak çok önemlidir. Bunlara ek olarak hastalara mimik hareketlerinin tekrarlanması ve sinire yönelik elektrik stimulasyonları önerilmektedir. Düzelme saptanmayan ve takiplerde elektrofizyolojik olarak değişiklik olmayan ağır seyirli olgularda dekompresyon cerrahisi seçenek olarak değerlendirilebilir. Ancak bunun da etkileri hakkında değişik görüşler bulunmakta ve kesin netlik kazanan bir algoritması bulunmamaktadır. Yaklaşık olarak hastaların yüzde 90’ında tama yakın düzelme görülmektedir.
