- Yeni yıl teması: Sıcacık ve Rahat Bir Yıla Gülümse - 20 Aralık 2024
- Vakkorama ile yeni yıla eğlenceli ve renkli bir dokunuş - 20 Aralık 2024
- Flormar Zodiac Signs Oje serisi ile burcunu belirle - 20 Aralık 2024
Sosyal medya çocukları yeme bozukluğuna itebilir
Sosyal medyadaki ‘daha zayıf olursan daha güzel görünürsün’ düşüncesini besleyen paylaşımlar çocukları olumsuz etkileyebiliyor. Nörolog Dr. Mehmet Yavuz, özellikle genç kızların yaratılan yanlış imaj nedeniyle anoreksiya hastalığına yakalanabildiğini belirtiyor. Yavuz ile bu hastalığı ve çocuklarımızı koruma yollarını konuştuk.
Anoreksiya nedir?
Yemek bozukluğu olarak da bilinen anoreksiya, özellikle ergenlik çağında ortaya çıkan yemek yememek, çok az uyumak buna karşın çok aktif olmakla karakterize edilen psikolojik bir hastalıktır. İntihardan sonra en fazla ölümle sonuçlanan psikolojik hastalıklar arasında yer alan anoreksiya, tüm yaşlarda görülmekle birlikte daha çok kız çocuklarında rastlanmaktadır.
Nasıl ortaya çıkıyor?
Anoreksiya nervozanın temelinde kilo almaya karşı duyulan aşırı korku ve vücut algısındaki bozulma, vücut görünümüne aşırı hassasiyet vardır. Bu sebeple kişi yemek yeme rutinini kısıtlamaya başlar, kilo almayı engellemek için aşırı egzersize başvurur, yediklerini kusmaya çalışır, müshil kullanır. Yapılan bu davranışlar sebebiyle kişinin vücut kitle indeksi normalde olması gerekenin çok altına düşer. Bu durum en çok çocuk ve ergenlerde gelişim problemlerine yol açar. Özellikle vücuttaki yağ oranının azalmasına bağlı olarak adet gören kızlarda adet kesilmeleri yaşanabilir. Açlık nedeniyle depresif belirtiler ve bilişsel güçlükler/konsantrasyon sorunları ortaya çıkabilir.
Aile bu durumu nasıl fark edebilir?
Çocuklarda anoreksiyanın ilk belirtilerin başında kusma gelmektedir. İlk önce kendilerini kusturmak için parmaklarını kullanırlar. Diğer birçok yöntemle birlikte zamanla kusma otomatik hal gelebilir. Kronik olarak kusan bireylerde tükürük bezlerinde kalıcı şişmeler oluşabildiği için anoreksiklerin yanakları dolgundur, bu dışarıdan bakılınca onları daha kilolu gösterebilir.
Altında hangi sorunlar ve faktörler yatıyor?
Çocuklarda ve ergenlerde görülen yeme bozukluğunun birçok nedeni olabilir. Nörobiyolojik, genetik, sosyokültürel ve aileyle ilgili faktörler ve bireysel gelişimle bağlantılı faktörler yeme bozukluğu semptomlarına eğilim verir. Başlangıç yaşı genel olarak vücudun etkin büyümesiyle doğru orantılı olarak ergenlik çağıdır. Anoreksiya nervoza en yaygın olarak 14 ile 24 yaş aralığında ortaya çıkar ve erkeklere oranla kızlarda çok daha fazla görülür.
Anoreksiya olan çocuklar genellikle daha önceden kilolu veya toplu çocuklardır. Bu nedenle zamanında eleştirilmiş ve dalga geçilmiş bireylerdir. Daha sonra diyet yapmaya başlarlar, kilo vermeleriyle ilgili birçok olumlu geri bildirim alırlar ve bunu bırakamazlar. Bu durum hastalığın gelişmesinde büyük bir rol oynar. Kilo, çocuklar için çok önemli bir argüman gibi görünmese de zayıf olma isteği çok küçük yaşlarda başlar. Yapılan bir araştırmaya göre 10 yaşındaki çocukların yüzde 40’ı çok daha zayıf olmak istediklerini belirtmiştir.
Ergenliğe girmek üzere olan veya ergenlikteki kızlarda moda dergileri okuma sıklığı ile kendi vücudundan rahatsız olma derecesi ilişkilidir. Medyada gördükleri kişilere benzer vücuda sahip olma isteği sık diyet yapmaya ve anoreksiya ataklarına neden olmaktadır.
Çocuklarda anoreksiyanın tanı kriterleri nelerdir?
- Hastanın kilosu söz konusu yaş ve boya göre beklenenin en az yüzde 15 altındadır
- Hasta kilo almaktan çok korkar
- Hasta kendisi için normal olan vücut ağırlığını korumaktan kaçınır
- Hasta, kilosu normalin altında olmasına rağmen kendisini çok fazla kilolu hatta obez hisseder
- Kilo kaybını izah edecek herhangi başka bir hastalık söz konusu değildir
Nasıl tedavi edilir?
Anoreksiya kesinlikle hafife alınacak bir durum değildir. Anoreksiya nervoza, ölümle sonuçlanabilecek kadar ciddi sağlık problemlerine sebep olabileceği için ailenin durumu fark eder etmez profesyonel destek alması şarttır. Tedavide, hekim, beslenme uzmanı ve psikolojik destek gereklidir.
