- D&R’dan yeni yıla özel: Burçlara göre hediye rehberi - 24 Aralık 2024
- Yeni yılı renkli bir panayırla karşılıyor - 24 Aralık 2024
- Aşkın, şansın ve ışıltının zamanı! - 24 Aralık 2024
Covid-19 tanı koyma sürecini geciktiriyor
Avrupa Baş ve Boyun Derneği’nin (EHNS) ‘Make Sense’ kampanyasının bir parçası olarak düzenlenen farkındalık anketinin sonuçları açıklandı. YouGov tarafından 16-23 Haziran tarihlerinde gerçekleştirilen ankete, Almanya, İtalya, Polonya, Portekiz ve Türkiye’den 5 bin 725 erişkin katıldı. Ankette, Türkiye’de hastaların baş ve boyun kanserinin bulgu ve belirtileri ile beraber ne zaman doktora başvurmaları gerektiğini bilmediklerine ilişkin çarpıcı veriler ortaya çıktı.
COVID-19, geç tanı konulduğunda sağ kalım oranlarının düşük olduğu bu kanserlere ilişkin tanı sürecini olumsuz etkiliyor. Katılımcıların yaklaşık yüzde 40’ı pandemi nedeniyle bir doktora başvurmayacaklarını belirtti. Maalesef olguların yüzde 60’ında tanı konduğunda hastalık ilerlemiş olarak karşımıza çıkıyor. Halbuki erken evrelerde teşhis edildiğinde tedavi başarısı yüzde 80-90’lara ulaşıyor.
Prof. Şefik Hoşal
Anketi değerlendiren Atılım Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Bölümü Öğretim Üyesi, Avrupa Baş ve Boyun Kanserleri Cemiyeti Genel Sekreteri ve Türkiye Baş ve Boyun Kanserleri Derneği Kurucusu Prof. Şefik Hoşal, “COVID-19’un insanların doktora daha az başvurmalarına neden olduğunu gösteren sonuçlar kaygı vericidir. Zaten yakalanması gerekenden daha geç yakalanan bu hastalık için yeni bir sorun eklemiştir. İnsanların, özellikle de risk altında olan 40 yaş üstü erkeklerin ‘3’e 1’ kuralına uymaları ve ne zaman bir doktora başvuracaklarını bilmeleri çok önemlidir” uyarısında bulundu.
Baş ve boyun kanserinde ‘3’e 1’ kuralı
Baş ve boyun kanseri alanında Avrupa’da öncü uzmanlar tarafından geliştirilen Make Sense kampanyasının ‘3’e 1’ kuralı, baş ve boyun kanseri belirtilerinden herhangi biri üç hafta veya daha uzun süre mevcutsa bir doktora başvurulması gerektiğini ifade ediyor. Hastalığın belirtileri ise; boyunda bir şişlik, yutma sırasında ağrı, yutma güçlüğü, sürekli ses kısıklığı, ağızda beyaz/kırmızı yaralar, sık burun kanaması, boğaz, yüz, çene veya kulakta ağrı ve sürekli burun tıkanıklığı olarak tanımlanıyor.
Hastalığın farkındalık düzeyinde 10 yıl öncesine göre artış gözlense de, Türkiye anket verileri, baş ve boyun kanseri farkındalık çalışmalarının sürdürülmesinin önemli bir gereksinim olduğunu ortaya koyuyor. 5 ülkede online olarak gerçekleştirilen ağırlıklandırılmış anket sonuçları, söz konusu ülkelerdeki 18 yaş üstü erişkin vatandaşları temsil ediyor.
Türkiye’de anketi yanıtlayanların yüzde 70’i hastalığın belirtilerinden emin olmadıklarını, yüzde 36’sı baş ve boyun kanserini hiç duymadıklarını söyledi. Yüzde 62’si boyundaki şişliği bir belirti olarak tanımlıyor. Öte yandan katılımcıların sadece yüzde 18’i sürekli burun tıkanıklığını baş ve boyun kanserinin göstergesi olduğunu belirtiyor. Türkiye’de sigaraya bağlı en sık karşılaşılan gırtlak kanserinde hastaların ancak yüzde 39’u ses kısıklığının gırtlak kanseri ile ilişkili olabileceğini düşünüyor.
Erkeklerde kadınlara oranla daha yüksek
Anket, bu kanser türlerinin gelişimindeki yüksek risk etkenlerinin de çok az bilindiğini ortaya koyuyor. En önemli nedenleri olmalarına karşın, sigara ve alkol kullanımı görece az oranda risk faktörü olarak tanımlanıyor. Öte yandan risk faktörleri arasında tanımlanan HPV ile baş ve boyun kanserleri arasındaki ilişkinin çok düşük oranda bilindiği göze çarpıyor. Gençlerde bu farkındalık daha yüksek olmakla birlikte, yanıtlayanların sadece yüzde 19’u HPV’yi bir risk faktörü olarak tanımlıyor. Yanıt verenlerin sadece yüzde 9’u cinsiyetin bir etkisi olduğunu belirtirken; uzmanlar erkeklerde görülme oranının kadınlardan iki-üç kat daha yüksek olduğunu kaydediyor.
Türkiye üçüncü sırada
Araştırmada, ülkeler arası farkındalık oranlarına bakıldığında, Almanya yüzde 48’lik oranla son sırada yer alıyor. Almanya’yı yüzde 45’le Portekiz takip ederken, baş boyun kanserleri farkındalığında üçüncü en düşük ülke olarak yüzde 36’lık oranla Türkiye.
Make Sense kampanyası, 2013 yılından bu yana ülkemizde de her yıl çeşitli etkinliklerle gündeme geliyor. Kampanyanın temel amacı baş boyun kanserleri belirti ve bulguları hakkında bilgi vermek ve erken dönemde hastalığın tespit edilebilmesi için kişilerin doktora başvurmalarını sağlamak. Bu amaçla kampanya, ‘Baş ve boyun kanserinin farkında ol: Geciktirme, bugün hekimine başvur’ sloganıyla kamuoyunu erken tanı ve tedavi için harekete geçmeye davet ediyor.
