Joyspan hakkında bilmeniz gereken her şey
Günümüz dünyasında sağlıklı yaşlanma, biyolojik sınırlarımızı zorlayan bir hedef haline geldi. İnsanlar artık yalnızca ‘ne kadar yaşayacaklarını’ değil, ‘nasıl yaşayacaklarını’ da sorguluyor. İşte tam bu noktada yeni bir kavram yükseliyor: Joyspan.
Bu kavram, yalnızca yaşam süresini uzatmaya değil, yaşadığımız yılları anlam, keyif ve neşe ile doldurmaya odaklanıyor.
Joyspan nedir?
İngilizce joy (neşe) ve span (süre) kelimelerinin birleşiminden oluşuyor. Kavramı ilk kez gündeme getiren isim, Amerikalı geriatrist Dr. Kerry Burnight. Burnight’a göre modern toplum, uzun ömür peşinde koşarken yaşamın özünü unuttu: “Uzun yaşamak istiyoruz ama bazen yaşamanın ne anlama geldiğini unutuyoruz.”
Joyspan, bu bakış açısını tersine çeviriyor. Uzun yaşam (longevity) ve sağlıklı yaşam süresi (healthspan) kadar, duygusal zenginlik, tatmin ve keyif dolu bir ömür geçirmeyi hedefliyor.
- Longevity (uzun yaşam): Yaşam süresinin toplam uzunluğu.
- Healthspan (sağlıklı yaşam süresi): Hastalık veya engel olmadan geçirilen yıllar.
- Joyspan (neşe ömrü): Mutluluk, anlam ve iç huzurla dolu geçen zaman.
Bu üç kavram birbirini tamamlıyor ancak Joyspan diğerlerinden farklı olarak psikolojik dayanıklılık, duygusal zeka, sosyal bağlar ve ruhsal sağlık gibi faktörleri de hesaba katıyor. Yani Joyspan, yaşam kalitesini sadece tıbbi veya fiziksel göstergelerle değil, ruhun enerjisiyle ölçüyor.
Joyspan’ın 4 temel taşı
Dr. Burnight ve pozitif psikoloji uzmanlarına göre Joyspan’ı artıran dört temel unsur var.
1. Büyüme (Growth)
Yaşlanmak, durmak anlamına gelmez. Yeni şeyler öğrenmek, farklı bakış açıları kazanmak, zihinsel olarak esnek kalmak Joyspan’ı uzatır. Bir müzik aleti çalmak, yeni bir dil öğrenmek veya doğayla ilgilenmek… Beyni ve kalbi aynı anda çalıştıran her şey bu büyüme alanına dahildir.
2. Uyum Sağlama (Adaptation)
Yaş ilerledikçe değişen bedenimize, koşullarımıza ve çevremize uyum gösterebilmek, ruhsal dengeyi korur. Esnek düşünme yeteneği, stresle başa çıkma gücü ve kabullenme becerisi, yaşamdan alınan keyfi artırır. Örneğin, kayıplarla veya sağlık sorunlarıyla karşılaşan birinin ‘neden ben’ demek yerine ‘şimdi ne öğrenebilirim?’ diye sorması Joyspan farkıdır.
3. Vermek (Giving)
Başkalarına dokunmak, yardım etmek, topluluklara katkıda bulunmak… Bilimsel olarak kanıtlanmıştır ki, yardımseverlik serotonin düzeyini artırır, bağışıklığı güçlendirir ve depresyon riskini azaltır. Harvard Üniversitesi’nin 80 yılı aşkın süredir devam eden ‘Grant Study’ araştırmasına göre; İyilik yapan insanlar daha uzun ve daha mutlu yaşar.
4. Bağlantı (Connection)
Sosyal ilişkiler, Joyspan’ın kalbidir. Samimi dostluklar, aile bağları, topluluk hissi ve sevgi dolu ilişkiler, uzun ömürden bile daha fazla koruyucu etkiye sahiptir. Harvard’ın 2023 raporuna göre, ‘iyi ilişkiler, hem fiziksel hem zihinsel sağlığın en güçlü belirleyicisidir.’
Joyspan’ı artırmanın yolları
Günlük minnettarlık pratiği yapın.
Her gün için teşekkür edebileceğiniz 3 küçük şey yazmak, beynin pozitif duygularla bağlantılı bölgelerini güçlendirir.Rutinlere küçük mutluluklar ekleyin.
Sabah kahvesini balkonda içmek, sevdiğiniz müziği açmak veya gün batımını izlemek… Basit keyifler Joyspan’ın yapı taşlarıdır.Sosyal bağlarınızı koruyun.
Arkadaşlarla temas kurmak, topluluk içinde aktif olmak, yalnızlığı azaltır ve dopamin salgısını artırır.Yeni bir şey öğrenin.
Her yaşta öğrenmek, ister dijital bir beceri ister resim yapmak olsun, beyni yeniler, özgüveni güçlendirir.Verin.
Başkaları için zaman, sevgi veya bilgi paylaşmak, Joyspan’ı uzatan en etkili eylemlerden biridir.
Joyspan ve modern yaşam
Teknoloji, hız, stres ve bilgi bombardımanı çağında Joyspan aslında bir tür ‘karşı duruş’ tur. Daha çok şeye sahip olmak yerine, daha fazla anlam hissetmeyi seçmektir. Daha uzun yaşamak yerine, yaşadığımız sürede gerçekten iyi olmayı öğrenmektir.
Uzun bir yaşam hedefi elbette kıymetli. Ancak yaşadığımız yılları sevgiyle, kahkahayla ve anlamla doldurabiliyorsak, işte o zaman gerçek ömrünü uzatmış oluyoruz.
