- Avon’dan yeni yılın neşesine yakışır hediye alternatifleri - 2 Aralık 2024
- NARS’ın ikonik ürünleri ile makyaja sihirli bir dokunuş - 2 Aralık 2024
- NYX Professional Makeup Buttermelt Blush ile 12 saat kalıcı renk - 2 Aralık 2024
Coronavac aşısının etkinliği ne kadar?
Çin’den ithal edilen Coronavac aşısıyla ilgili kafalarda pek çok soru var. Yeterince etkin mi? Yan etkileri var mı? Alerji riski bulunuyor mu?
Prof. Dr. Ahmet Akçay
Alerji ve Astım Derneği Başkanı Çocuk Alerji Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Akçay Coronavac aşısının yan etkileri ve alerjik reaksiyon riski hakkında bilgi verdi.
Coronavac aşısı nedir?
Coronavac aşısı formaldehitle inaktive edilen ve adjuvan olarak alüminyum kullanılan ölü aşıdır. Bundan dolayı daha güvenli olduğu düşünülmektedir.
Etkili midir?
Brezilya’da yapılan çalışmanın verilerine göre, yüzde 50.38 etkinlik bildirilmiştir. Türkiye’de yapılan çalışmada ise yüzde 91.25 ve Endonezya verilerine göre yüzde 65.3 etkinlik bildirilmiştir. Bununla beraber aşının ciddi ve orta şiddetteki enfeksiyonlara karşı korumada yüzde 100 etkili olduğu belirlenmiştir. Aşının ciddi ve ölümcül reaksiyonlarda tam etkinlik sağlayacağı düşünülmektedir.
Yan etkileri nelerdir?
Aşının Çin’den ithal edilmesinden dolayı biraz güven sorunu yaşıyoruz. Bu nedenle de temkinli yaklaşıp yan etkilerinin neler olduğunu öğrenmeye çalışıyoruz.
Faz 1 ve II çalışmaları sonucuna göre, en sık görülen yan etki enjeksiyon bölgesinde ağrıdır ve yüzde 17 oranında görülmüştür. Bu ağrının genelde hafif derecede olup 48 saat içinde düzeldiği görülmüştür. Bunun dışında görülen yan etkiler; aşı uygulanan bölgede şişlik, kızarıklık olması, yorgunluk, hafif ateş, titreme, baş ağrısı, kas, eklem ağrısı, kusma ve ishaldir. Bu belirtiler aşı yapıldıktan sonra bir hafta içinde ortaya çıkabilmektedir. Şimdiye kadar ölümcül bir reaksiyon bildirilmemiştir.
Aşısının alerjik yan etkisi var mıdır?
Genelde önemli bir alerjik reaksiyon bildirilmemiştir. Sadece bir vakada aşıdan 48 saat sonra vücutta kaşıntılı, kızarık plaklar şeklinde kendini gösteren ürtiker bildirilmiştir. Ayrıca alerjik döküntü ve alerjik şok riski de her aşıda olduğu gibi nadir de olsa vardır. Almanya’nın aşısı gibi ilaç alerjilerinde riskli bir aşı olmamakla birlikte yine de alerji riski yok denilemez.
Aşı yapılan sağlık kuruluşlarında alerji riskine karşı adrenalin ilacı hazır bulundurulmaktadır. Neticede elde edilen veriler az sayıda aşı uygulamalarının raporudur. Biontec firmasının aşısında bulunan polietilen glikol maddesi bu aşıda olmadığı için alerji gelişme riski daha azdır demek mümkün. Çin aşısının içeriğinde koruyucu madde bulunmamaktadır. Disodyum hidrojen fosfat, alüminyum hidroksit, sodyum dihidrojen fosfat, sodyum klorür yardımcı madde olarak bulunmaktadır. Bu maddelere karşı alerji öyküsü olanlara aşı yapılmaması gerekir.
Aşısının alerjik hastalığı olanlara yapılmasında sakınca var mıdır?
Bu aşı özellikle riskli gruplarda uygulanmalıdır. 65 yaş üstü, diyabeti olan, kalp hastalığı olanlara aşı yapılması daha faydalı olacaktır. Astım, alerjik nezle, egzama, besin alerjisi gibi alerjik hastalığı olanların aşı olmasında herhangi bir sakınca yoktur. Sadece aşı yapıldıktan sonra, her aşıda olduğu gibi, 30 dakika sağlık kurumunda gözlem altında beklemelerinde fayda vardır. Alerjik hastalığı olanların oluşabilecek risklere karşı acil müdahale edilebilmesi için hastane şartlarında aşı olması, alerji riskine karşı faydalı olacaktır. Sağlık çalışanlarına yapılan aşı uygulamalarının yan etkilerinin sonuçları ortaya çıktıkça daha net öneriler yapılacaktır.
Aşı immün yetmezliği olanlara yapılabilir mi?
İmmun yetmezliği olan hastalarda aşı sınırlı bir antikor cevabı oluştursa bile aşının yapılması önerilmektedir. Akut safhada bir immün yetmezlik durumunda, tedavi sonunda önerilebilir. Ancak hastanın koronovirüse karşı iyi korunması gerekmektedir. Yapılan aşı sayısı arttıkça, daha net bilgiler ortaya çıkacaktır.
Kimlere aşı yapılmamalıdır?
- Aşının bileşenlerine herhangi bir alerjisi olduğu bilinen kişilere
- Ateş, akut hastalığı olan ve kronik hastalığın akut başlangıç safhasında olanlara yapılmamalıdır.
Kimlerde dikkatli olunmalıdır?
- Kas içine enjeksiyon yapıldığı için trombositopeni, kanama bozukluğu olanlarda kanamaya neden olabildiği için dikkatli olmak gerekmektedir.
- Kontrolsüz epilepsi ve ilerleyici nörolojik bozukluğu olanlarda dikkatli olunmalıdır.
Yan etkisi durumunda ne yapılmalıdır?
- Aşı uygulanan bölgede ağrı, şişlik veya kızarıklık varsa aşı uygulanan kolunuzu yükseltmeniz gerekmektedir. Aşı yerine soğuk suyla ıslatılmış havlu tatbik edebilirsiniz. Buzu doğrudan tatbik etmeyin. Parasetamol içeren ağrı kesici kullanabilirsiniz.
- Yorgunluk durumunda istirahat etmeniz ve yeterince sıvı almanız faydalı olacaktır.
- Hafif ateş ve titreme halinde istirahat etmeniz, yeterince sıvı ve ağrı kesici almanız önerilmektedir.
- Aşı sonrası bir hafta içinde baş ağrısı gelişirse ağrı kesici almanız faydalı olacaktır.
- Aşıdan sonra bir hafta içinde kas ve eklem ağrısı olursa istirahat etmeniz, yeterli sıvı ve ağrı kesici almanız yeterlidir.
- Bir hafta içinde kusma ve ishal gelişecek olursa ağızdan sıvı ve gıda almanız faydalı olacaktır. Yeterince sıvı alamaz ve halsizlik gelişirse, serum takviyesi değerlendirilmektedir.
