- Avon’dan yeni yılın neşesine yakışır hediye alternatifleri - 2 Aralık 2024
- NARS’ın ikonik ürünleri ile makyaja sihirli bir dokunuş - 2 Aralık 2024
- NYX Professional Makeup Buttermelt Blush ile 12 saat kalıcı renk - 2 Aralık 2024
Virüs beynin içine yayılarak koku ve tat alma duyularını etkiliyor
Koronavirüsü ağır geçiren hastaların önemli bir bölümünde nefes darlığı, solunum sıkıntısı, öksürük ve ateş gibi şikayetler görülüyor. Aynı zamanda hastalığa yakalananların üçte ikisinde koku ve tat alma problemleri ortaya çıkıyor. Genel olarak koku ve tat problemleri kadınlarda erkeklerden daha sık görülüyor. Bazı hastalarda ise koku ve tat problemleri Covid-19 hastalığının tek şikayeti olabiliyor.
Prof. Dr. Mustafa Asım Şafak
Memorial Antalya Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Mustafa Asım Şafak, Covid-19’da görülen tat ve koku alma problemleri hakkında bilgi verdi.
Yüzde 75 oranında görülüyor
Covid-19 hastalığında görülen koku alma problemi oranları, grip enfeksiyonlarında görülenlere göre yaklaşık 3-4 kat daha fazla olmaktadır. Ancak Covid-19 nedeniyle koku alma rahatsızlığının görülme oranları yapılan ilk çalışmalarda yüzde 33.9’ken, son yapılan çalışmalarda yüzde 75’e kadar yükselmiştir.
Aylar boyunca devam edebiliyor
Koku alma bozuklukları; Covid-19 hastalığının ilk görülen, ani başlayan ve en belirgin şikayetidir. Genelde hastalığın 4’üncü gününde başlar; yaklaşık 9 gün devam eder ve en geç 1 ay içinde düzelir. Bazen aylar boyunca sürmektedir. Bu durum, şikayetlerin uzun sürdüğü vakalarda daha ciddi beyin ve beyin sapı tutulumlarının olduğuna işaret edebilmektedir. Ayrıca koku ve tat problemlerinin süresi hastalığın seyri ile doğrudan ilişkili olabilmektedir.
Çalışmalarda, Covid-19’a yol açan virüsün daha yüksek oranda burun ve boğaz bölgesine tutunma yatkınlığı olduğu gösterilmiştir. Anatomik olarak koku alma siniri, beynin bir uzantısı şeklinde görülmektedir. Burun ve beyin arasındaki çok ince ve delikli bir kemik yapıdan geçerek burnun içine yayılmaktadır. Bu özelliği nedeniyle SARS-CoV-2 virüsü, üst solunum yoluna ulaştığında, koku alma sinirine tutunarak doğrudan beyin içine yayılabilmektedir.
Koku alma bozukluğu beraberinde tat duyusu kaybını da getiriyor
Tat duyusu koku duyusuyla çok yakından ilgilidir. Genelde koku alma bozukluğu olan hastaların büyük kısmında tat alma duyusunda da azalma görülmektedir. Yapay zeka teknolojilerinin kullanılmasıyla yapılan çalışmalarda Covid-19 hastalarındaki koku ve tat problemi görülme oranı, hasta olmayan kişilere göre yaklaşık 30 kat daha fazladır.
Virüsün beyinde oluşturduğu hasar başlıca iki şekilde görülür. İlki ağır pnömoni ve hipoksiye bağlı beyin hasarı, ikincisi ise küçük damarlarda pıhtılaşmadır. Bu tip beyin tutulumlarında koku ve tat alma dışında komaya varan çok daha ciddi nörolojik sorunlar oluşmaktadır. Aynı zamanda bu problemin genetik yatkınlıkla ilgili olabileceği de düşünülmektedir.
Özel testler ile koku ve tat kaybı tespit ediliyor
Hastalardaki koku problemlerinin araştırılması çalışmaların çoğunda anket veya hastalarla görüşerek, hastaya bizzat sorularak yapılmaktadır. Çok az sayıdaki koku problemi çalışması daha objektif olan ‘koku alma testleri’ ile yapılmıştır. Koku alma testleriyle saptanan koku problemleri, hastaya koku şikayetinin sorulmasıyla saptananlara göre çok daha fazladır. Yani hastaların bir kısmı koku problemi olduğunun bilei olmamaktadır. Koku testleri Covid-19 hastalarındaki koku alma probleminin yüzde 98 gibi çok yüksek bir oranda olduğunu göstermektedir.
Bunlara dikkat edin;
- Koronavirüsün en kısa sürede tespit edilmesi ve bir an önce tedaviye başlanması gerekmektedir.
- Kan pıhtılaşmasını önleyici kan sulandırıcı ilaçların kullanılmasına, genel şikayetler düzelse bile birkaç ay daha devam edilmesi gerekmektedir.
- B-kompleks vitaminleriyle, diğer vitamin ve mineral takviyelerinin kullanılması önerilmektedir.
- Serum fizyolojik veya tuzlu su karışımlarıyla mekanik burun temizliği yapılması önem taşımaktadır.
- Tat ve koku kaybının uzun sürmesi durumunda mutlaka doktora başvurun.
