- Avon’dan yeni yılın neşesine yakışır hediye alternatifleri - 2 Aralık 2024
- NARS’ın ikonik ürünleri ile makyaja sihirli bir dokunuş - 2 Aralık 2024
- NYX Professional Makeup Buttermelt Blush ile 12 saat kalıcı renk - 2 Aralık 2024
Pek çok rahatsızlığa davetiye çıkarıyor
Gün içinde yeterli beslenmenize, hatta akşam yemeği yemiş olmanıza rağmen, gecenin ilerleyen saatlerinde kendinizi mutfakta buzdolabının önünde buluyorsanız, dikkatli olmalısınız! Uykunuzu bölerek atıştırmak için yiyecek hazırlıyorsanız mutlaka bir hekime başvurmalısınız.
Gece yeme sendromu, kesintili uyku (uykusuzluk) ile birlikte ortaya çıkan bir yeme bozukluğudur. Gece boyunca birkaç kez yemek yemek için uyanmalara yol açar. Tedavi edilmediğinde sağlıklı kiloyu korumayı zorlaştırır. Ayrıca diyabet ve yüksek tansiyon gibi sağlık sorunları riskini artırır. Gece yeme bozukluğu olan bireyler uyku öncesi yemek yemediklerinde uyuyamayacaklarını hissedebilirler. Gecenin ortasında yemek yeme isteği üzerinde kontrollerini kaybedebilirler. Gece yeme bozukluğu olanlarda genellikle geceleri daha kötü olan depresyon veya anksiyeteye daha sık rastlanır.
YYÜ Gaziosmanpaşa Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Kamil Şeref Basmacıoğlu, gece yeme bozukluğu olan kişilerde pek çok hastalığın olabileceği konusunda uyardı:
Yaklaşık olarak her yüz kişiden birinde ‘Gece Yeme Sendromu’ vardır. İdeal kilosunun üzerindekiler, depresyon veya anksiyetesi olanlar, madde bağımlılığı olanlar veya yeme bozuklukları olanlarda bu durum daha da yaygındır.
Uyurgezerlik veya anormal uyku davranışı değil
Uykuyla ilişkili yeme bozukluğundan farklıdır çünkü bu kişiler yemek yerken tamamen uyanıktır. Gece yeme sendromu olanlar, uyandıklarını ve yemek yediklerini hatırlar. Ancak; uyku ile ilgili yeme bozukluğu olan insanlar uyurken yemek yer ve ertesi gün bunu hatırlamazlar.
Gece yeme sendromunun belirtileri genellikle birkaç hafta veya ay sürmektedir. Yemek yemek için uyanma nedeni ile genellikle haftada dört defadan fazla uykusuzluk yaşarlar. Birkaç hafta veya ay boyunca yemek yemek için (bazen bir gecede birkaç kez) uyanırlar. Tekrar uyumak için midelerinin dolu olması gerektiğini düşünürler.
Gece yeme sendromunun nedenleri neler?
Geceleri çok kalori almak: Bu bozukluğu olan kişiler, gece günlük gıda alımlarının %25’inden fazlasını tüketirler. Yatmadan önce gece geç saatlerde, gece boyunca veya her ikisinde de yiyebilirler. Birçok kişi büyük bir öğün yemek yerine gece boyunca daha küçük öğünler veya atıştırmalıklar yer. Genellikle kalori, karbonhidrat veya şeker oranı yüksek yiyecekleri arzularlar.
Gün içinde iştah azalması: Hiperfaji (yoğun açlık ve aşırı yeme) akşamın ilerleyen saatlerinde ve gece olur. Bazı insanlar öğleden sonraya kadar aç hissetmezler.
Depresyon ve anksiyete: Depresyon ve anksiyete gibi zihinsel sağlık durumları genellikle birlikte ortaya çıkar. Gece Yeme Sendromu olan insanlar, yemeklerini kontrol edemediklerini hissetme eğilimindedir. Utanmış, üzgün veya utanmış hissedebilirler.
Sirkadiyen ritim bozuklukları: Sirkadiyen ritim, vücudun ne zaman yorgun, uyanık ve aç hissettiğinizi kontrol eden doğal saatidir . Gece yeme sendromunuz varsa, dahili saatiniz olması gerektiği gibi çalışmamaktadır, bu sebeple vücudunuz, gündüz yerine geceleri aç ve uyanık hissetmenizi sağlayan hormonları salgılar.
Genler: Bazı ailelerde sık görülmektedir. Bu nedenle bazı genlerin bozukluğunun hazırlayıcı olduğu düşünülmektedir.
Ruh sağlığı: Birçok insanda ayrıca depresyon ve anksiyete gibi duygu durum bozuklukları vardır.
Diğer bozukluklar: Bu kişilerin başka yeme bozukluklarına ve madde kötüye kullanımı bozukluklarına sahip olma olasılığı daha yüksektir. Ayrıca obeziteye eğilimli olma olasılıkları daha yüksektir.
Gündüz diyeti: Bazen gün içinde yeterli kalori almamaktan kaynaklanabilmektedir. Gün içinde yiyecek alımını kısıtlayan kişilerin gece yemeleri daha olasıdır.
Nasıl teşhis ediliyor?
Geceleri ne sıklıkta uyandığınız ve tekrar uyumanıza neyin yardımcı olduğu da dahil olmak üzere belirtilerinizi soracaktır. Fiziksel sağlığınızı kontrol etmek için sizi muayene edecekler ve ruh haliniz, duygularınız ve zihinsel sağlığınız hakkında sorular sorulur.
Doktorunuz sizden bir uyku günlüğü tutmanızı isteyebilir. Ne zaman uyandığınızı ve gece ne yediğinizi takip etmek, sağlayıcınızın tedavi planlamasına yardımcı olabilir. Anormal uyku davranışlarını kontrol etmek için geceyi bir uyku çalışma merkezinde geçirmeniz de gerekebilir.
Bir veya birkaç tedavi yöntemi kullanılabilir
- Bilişsel davranışçı terapi, rahatsız edici davranışları değiştirmenize ve daha sağlıklı alışkanlıklar edinmenize yardımcı olabilecek bir tür konuşma terapisidir. Yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlar.
- Ruh halinizi iyileştirmek ve duygularınızı düzenlemek için gerekiyorsa seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) gibi antidepresan ilaçlara gerek duyulabilir.
- Sakinleşmenize ve tekrar uykuya dalmanıza yardımcı olmak için aşamalı kas gevşetme gibi zihin-vücut egzersizleri bu tedavide önemli destek verecektir.
- Her gün yaklaşık 15 ila 30 dakika özel bir ışık kullanarak ışık tedavisi (fototerapi). Bu lamba sirkadiyen ritminizi değiştirmenize yardımcı olur, böylece geceleri uykulu hissedersiniz.
- Uyku-uyanıklık döngüsünü düzenleyen ve kontrol eden bir hormon olan melatonin. Doktorunuz gece uyumanıza ve uykuda kalmanıza yardımcı olmak için melatonin takviyeleri almanızı önerebilmektedir.
- Kilo yönetimi programı sayesinde sağlıklı bir kiloyu koruyabilir, besleyici gıdalar seçebilir ve daha iyi hissedebilirsiniz.
- Uzman doktor ve beslenme uzmanının kontrolünde sağlıklı yiyecekler seçilmesi en önemli adımdır. Evde yalnızca sağlıklı yiyecekler bulundurduğunuzdan emin olmalısınız. Önlem süresince yağ ve şeker oranı yüksek gıdalar eve alınmamalıdır.
- İyi uyku hijyeni uygulanması önemlidir. Yatak odası çok sıcak veya soğuk olmamalıdır. Her gün aynı saatte uyumaya hazırlanarak, yatmadan önce kafein ve elektronik kullanımından kaçınılmalıdır.
- Akıl ve ruh sağlığınıza dikkat edin: Stresi meditasyon ve derin nefes alma ile yönetmeye çalışın. Üzgün veya endişeli hissediyorsanız, doktorunuzla konuşun. Danışmanlık ve terapi, duyguları yönetmenize ve ruh halinizi iyileştirmenize yardımcı olabilmektedir.
- Gün boyunca aktif kalın. Gündüz düzenli egzersiz ve fiziksel aktivite, geceleri daha iyi uyumanıza yardımcı olur.
Tedavi edilmezse ne olur?
Tedavi edilmeyen gece yeme sendromu diğer sağlık sorunlarına ve duygusal zorluklara yol açabilmektedir. Şeker hastalığı, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon ve aşırı kilo taşımaktan kaynaklanan diğer sorunlara neden olabilmektedir.
Bu durum ilaçlar ve yaşam tarzı değişikliklerinin bir kombinasyonu ile tedavi edebilmekedir. Birçok kişi, kapsamlı bir tedavi planına bağlı kalarak semptomlardan kurtulmaktadır.
Gece yeme sendromu belirtileriniz varsa doktorunuzu arayın. Değerlendirmeleri yapmak, uyanmanıza neden olabilecek sağlık koşullarını kontrol etmek önemlidir. Üzgün veya endişeli olduğunuz duygu durumlarında mutlaka doktorunuzla konuşulmalıdır.
Kilo alımı ve gündüz aşırı uykulu olmanın yanı sıra çaresizlik duygusu yaratabilmektedir. Ne zaman yemek yeme ihtiyacı hissettiğiniz ve uykuya dalmanıza yardımcı olacak şeyler de dahil olmak üzere semptomlarınız konusunda dürüst olunmalıdır. Üzgün, endişeli veya utanmış hissediliyorsa doktora söylenmelidir. Bu ayrıntılar en etkili tedavilerin planlamasına yardımcı olur.
