- Yeni yıl teması: Sıcacık ve Rahat Bir Yıla Gülümse - 20 Aralık 2024
- Vakkorama ile yeni yıla eğlenceli ve renkli bir dokunuş - 20 Aralık 2024
- Flormar Zodiac Signs Oje serisi ile burcunu belirle - 20 Aralık 2024
Altında lenfödem yatabilir mi?
Halk arasında fil hastalığı olarak bilinen lenf ödem, cilt ve dokularda büyüme ile şişkinliklere yol açıyor. Genellikle ameliyat ve kanser tedavisi sonrası gelişen lenf ödem, farkındalığı düşük bir sağlık sorunu.
Prof. Dr. Ali Rıza Cenal
Avrasya Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ali Rıza Cenal, lenf ödem hakkında sorularımızı yanıtladı.
Lenfödem nedir?
Lenf damarları, lenf kılcalları, lenf hücreleri, lenf nodülleri ve bademcikler, timüs bezi ve dalakta gelişen bozukluktan dolayı hücreler arası sıvıda oluşan artışa lenf ödem denir. Çeşitli sebepler yüzünden lenfatik sistemin düzgün çalışmadığı veya damarlardaki sıvıyı drene edemediği durumlarda doku içinde sıvı birikmesi yaşanabilir.
Lenfödem neden oluşur?
Lenfödemin oluşması primer ve sekonder şeklinde ikiye ayrılır. Primer neden, doğumsal olarak lenf dolaşımında bozukluk sebebiyle ortaya çıkar. Lenf damarları hiç gelişmemiş veya az gelişmiştir. Doğum esnasında veya ileri yaşlarda görülebilir. Sekonder ödem ise lenf dolaşımını bozan faktörler sebebiyle yaşanır. Lenf bezlerinin alınması, selülit ve lenfanjit gibi enfeksiyonlar, travma ve radyoterapi gibi…
Kalbe uzak olması sebebiyle en fazla bacaklarda ve diz altı bölgesinde görülür. Şöyle ki, iyi çalışamayan venöz sistem, kanı kalbe iletmediğinde yardıma lenf sistemi gelir, yardım esnasında lenf sistemine aşırı yük biner ve lenf kapakları işlevini yerine getiremez. Sonucunda lenfödem oluşur.
Nedeni bilinmeyen bir kadın hastalığı olan lipödem yüzünden gelişen lenfödem de genellikle adet döneminde veya hamilelikte görülür. Vücutta yağ artışı vardır. Artan yağ oranı, lenf sisteminin yükünü artırıp, ödeme yol açar.
Belirtileri nelerdir?
- Dolgunluk hissi
- Karıncalanma
- Şişlik ve kızarıklık
- El ve el bileğinde hareket zorluğu
- Yüzük, bilezik, saat, ayakkabının zamanla sıkmaya başlaması
- Deride gerginlik hissi
- Hareket zorluğu
- Tekrarlayan cilt enfeksiyonları
- Cilt üzerinde siğil benzeri büyüme
- Ciltte deformasyon
- Kol altı ve kasık bölgesinde ağrı
- Ağrı ve ağırlık hissi
Tehlikeli bir durum mudur?
Lenfödemin en büyük tehlikesi, dokuları enfeksiyonlara karşı savunmasız hale getirmesidir. Dolayısıyla ödemli dokunun yaralanması veya zorlanması enfeksiyon riski açısından istenmeyen bir durumdur. Diğer bir tehlikesi ise yarattığı estetik sorunlardır. Uzuvlarda yarattığı basınç ve dolgunluk sebebiyle kişinin yaşam kalitesini etkiler. Üstelik önlem alınmadığı takdirde lenf damarı kanserine yatkınlık da artar.
Nasıl teşhis ve tedavi edilir?
Hasta öyküsü çok önemlidir. Eğer lenfödemden şüpheleniliyorsa, hastada travma, enfeksiyon veya memede cerrahi müdahale hikayesi olup olmadığı öğrenilir. Daha sonra kol ve bacaklarda şişme, ağırlaşma ve ağrı gibi şikayetleri incelemek için ultrason önerilir.
Lenfödem tedavisi hastanın dokularındaki şişliğe göre değişiklik gösterir. İlk evrelerdeyse ve şişlik az ise evde egzersizler yapılarak ve bası giysileri giyilerek kolaylıkla tedavi edilebilir. Eğer şişlik derecesi gözle görülebilir ve ölçülebilir seviyedeyse fizik tedavi gerekir. Elle lenf drenaj tedavisi, çok katmanlı bandaj uygulaması ve egzersizler uygulanır.
