- PUMA ‘dolce vita’ tarzı bir hayatın ‘parola’sını veriyor - 26 Nisan 2024
- Syorell ürünleri ile güneşle mutlu anılar biriktirin - 26 Nisan 2024
- LC Waikiki müşterilerini aktif bir yaşama teşvik ediyor - 26 Nisan 2024
Çocuk cerrahisi hakkında merak edilenler
Çocuk hastalıkları söz konusu olduğunda hızlı müdahale kadar, doğru branşa gitmek de önemli. Genelde ‘çocuk hastalıkları’ bölümü ile ‘çocuk cerrahisi’ bölümünün karıştırılması, hastalık teşhisi için zaman kaybı olabiliyor.
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Çocuk Cerrahisi bölümünden Op. Dr. Mustafa Okumuş ‘çocuk cerrahisi bölümünün uzmanlık alanları’ hakkında merak edilenleri cevapladı:
Çocukların hangi hastalıklarında cerrahi tedavi gerekir?
Çocuk cerrahisi bölümlerinde çocukta doğumdan önce bilinen veya doğum sonrası ortaya çıkan, yenidoğan anomalileri ile cerrahi gerektiren tüm hastalıkların tedavisi yapılmaktadır. Doğumdan erişkin yaşa kadar 0-18 yaş arasındaki çocuklarda, ilgili tüm cerrahi işlemleri kapsayan bölümde tüm sindirim ve solunum sistemi; kalp hariç olmak üzere göğüs, baş boyun, onkoloji, travma, çocuk jinekolojisi gibi alanlarla ilgilenmektedir.
Çocuk hastalıkları bölümüyle çocuk cerrahisi bölümü arasındaki farklar nelerdir?
Çocuk hastalıkları genellikle dahili hastalıklarla ilgilenmektedir. Cerrahlar ise ameliyat gerektiren hastalıkları tedavi etmektedir.
Çocuklar kaç yaşına kadar çocuk cerrahisi bölümünde tedavi edilir?
Bir bebeğin prenatal dönemi yani anne karnındaki dönemini, kadın hastalıkları ve doğum bölümü rutin takip eder. Ultrason ile yapılan gözlemlerde herhangi bir problem varsa, çocuk cerrahları olaya dahil olur. Çocuk cerrahisi bölümüne 16-18 yaşına çocuk hastalara bakılmaktadır. Böbreklerdeki sorunlar, gastrointestinal sistemdeki yani yemek borusu, mide ve bağırsaklardaki sorunlara, kalp ve akciğerle ilgili problemlere anne karnındayken tanı konabilmektedir.
Erkek çocuklarında doğumsal şekil bozukluklarından bahsedecek olursak hipospadias nedir, nasıl tedavi edilir?
Erkek çocuklarında hipospadias, halk arasında peygamber sünneti diye de bilinir. Özellikle penisin alt kısmında sünnet derisinin azlığıyla karakterizedir. İdrar kanalının ucu yani idrarın yapıldığı yer çocuğun penisinin uç kısmında değil; altında, dibinde ya da testislerinin yanındadır. Bu hastalığı yerine göre isimlendiriyoruz.
Penisin tam dibindeyse penoskrotal hipospadias diyoruz. Bu vakalarda genelde penis eğriliği vardır ve ereksiyon sırasında penisleri aşağıya doğru eğri durur. Bunlar düzeltilmesi gerekilen durumlardır. Genellikle bu vakaları 6-18 ay arasında ameliyat ediyoruz. Bazen de bu ameliyatlar sırasında sünnet derisini kullanıyoruz. 1 yaş civarında penis çok küçükse ameliyat için 2 -3yaşına kadarda bekleyebiliriz.
‘Hipospadias, vejetaryen beslenen kadınların bebeklerinde daha sık görülür’ diye bir inanış var. Doğru mudur? Annenin beslenmesi bu hastalığa sebep olur mu?
Annenin beslenmesi ile hipospadiasın şu ana kadar kanıtlanmış bir ilgisi yok. Genetik geçiş kanıtlanmamış olsa da; ailesinde hipospadias olan çocuklarda görülme oranı biraz daha fazladır. Her hipospadias olan ailenin çocuğun da bu hastalık yüzde 100 olur demiyoruz ama görülme sıklığı fazladır. Ama ortaya konmuş kromozom, gen tespiti yok. Bir de çevresel faktörlerde etkili, özellikle endüstriyel kimyasallar fazlasıyla etkili olabiliyor. Özetle multifaktöryel bir hastalıktır.
Hidrosel sebepleri nelerdir?
Hidrosel, skrotum içinde testislerin çevresinde su olmasına denir. Doğumdan sonra fark edilir. Aslında hidrosel veya kasık fıtığı, kordon kisti bütün bunlar birbirine yakın şeylerdir. Bebek anne karnındayken yumurtaları da kendi karnındadır. Hamileliğin 7.ayında bir göç başlar, yumurtalar karnın içinden torbalara doğru inerler, her iki tarafta birer kanaldan geçen yumurtalar torbalara iner ve o geçtikleri kanal da arkalarından kapanır. Bu işlem 9’uncu ay bitmeden tamamlanır. Çocuk doğduğunda her şey bitmiş olur ama bazen de bu işlem tamamlanmaz.
İnmemiş testis nedir ve tedavisi nasıl yapılır?
Bazen kapanma işlemi, testis indikten sonra tamamlanmayarak açıklık kalabiliyor. Bu açıklık çok genişse bağırsakların aşağı inmesine sebep oluyor. Bu durumda çocuklarda fıtığa yol açıyor
Kasık fıtığının tedavisi ameliyat ile yapılmaktadır ve acildir. Şartlar uygunsa bir an önce ameliyat işlemi yapılır. Çocuk 1 günlük de olabilir, 3 aylık ya da 1 yaşında da…
Bazen kanalın dar olduğu durumlarda, sadece karnın içinde bağırsakların çevresinde suyun geçişine izin verir. Yumurtanın çevresine inen su şişliğe sebep olur, bu duruma da hidrosel denir. Testisler balon gibi şişmektedir. Hidrose için genellikle 1-1.5 yaşına bazen de 2 yaşına kadar beklenebilir. Bu vakaların çoğu zaman aralığında kaybolabiliyor, kendiliğinden iyileşme oranı yüzde 90-95 civarındadır. Bu nedenle erken dönemde ameliyatı yapılmamaktadır.
Nadiren hidrosel çok aşırı büyük hale geldiyse bu çocukları rahatsız edebilir, erken gerekbilri. Gün içinde hidrosel çok şekil değiştiriyorsa, bu batın içiyle de bağlantılı olduğunu gösterir. Üstelik bağlantının da geniş olduğunu gösterir; bu vakalarda kanalların kapanma ihtimali zayıftır. Onları da erken dönemde ameliyat ediyoruz.
İnmemiş testislerin ameliyat yaşları ortalama 6 ayla 1 yaş civarıdır. Genellikle 1 yaş beklenir. Biliyoruz ki, aşağı hiç inmeyen yumurtalar yukarıda ne kadar vakit geçirirse o kadar bozuluyor. Yani fonksiyonlarını kaybediyorlar. Hiç ele gelmeyen ve karnın içinde kalan testislerde ameliyatlara genellikle altıncı ayda başlıyoruz.
Çocuklarda gece alt ıslatma problemi kaç yaşına kadar normaldir?
Aslında gece alt ıslatmalarını hastalık olarak kabul etmiyoruz. Gece idrar tutma alışkanlığının geç kazanılması diye düşünüyoruz. Ailesel geçişleri, anne ve babanın geçmişinde alt ıslatma olmuşsa çocukta da olma ihtimali yüksektir. Ebeveynlerde birinde varsa çocukların yüzde 40’ında, ikisinde birden varsa %80’inde alt ıslatma problemi ortaya çıkabiliyor. 5 yaşına kadar bu durumu normal karşılanır, 5 yaş bitmeden de bir tedaviye başlanmaz.
5 yaşından sonra da devam eden alt ıslatmalarda nasıl bir tedavi uygulanıyor?
Genellikle ilaç tedavisi vermeden önce ilk olarak davranış tedavisi ile başlarız. Davranış tedavisinde sıvı kısıtlaması ilk yaptığımız şeydir. Çocuğun yattıktan 1 saat sonra tuvalete kaldırılmasını tavsiye ederiz. Bu yöntemlerle fayda görmezsek ilaç tedavisine başlarız.
Bir de enürezis alarmları dediğimiz bir sistem var. Alarmlarda da etkili tedavi yöntemleridir. Bu bir elektrikli alettir, pille çalışan.. Alarmın bir ucu çamaşırda, diğer ses çıkaran kısmı omuzda çamaşıra takılıdır. Çocuk çiş yapınca çamaşır ıslanır, devre tamamlanır, ötmeye başlar, çocuk uyanır. Ama bir süre sonra çocuk çiş yapmadan uyanmaya başlar, şartlı refleks.
Kistik fibrozisten bahseder misiniz?
Ailede kistik fibrozis varsa çocuklarında da kistik fibrozis olma ihtimali çok yüksektir. Bu hastalık bazı salgı bezlerinin çok yoğun salgılanmasına neden olur. Bunun sonucunda kabızlık, akciğer enfeksiyonları ve bunun gibi birçok sorun ortaya çıkar.
En sık rastladığınız ameliyat gerektiren çocuk hastalığı nedir?
En sık rastladığımız hastalık kasık fıtığı ve ameliyatlarıdır. Kasık fıtığı günübirlik yatış yapılan ameliyatlar arasındadır. İkinci sık karşılaştığımız hastalık ise apandisittir.
Çocuklarda apandisitin nedenleri nelerdir?
Apandisitin çocuklarda olmasının en büyük nedenlerinden biri; geçirilen herhangi bir enfeksiyon olabilir. Bağırsağın etrafındaki bezeler şişer, apendiks denen kör bağırsağın boynu vardır. Apandisit denen organın boynunu tıkayan her şey apandisite sebep olmaktadır.
Çocuklarda ideal sünnet yaşı nedir?
İdeal sünnet yaşı diye bir yaş yoktur aslında. Sünnetin yapılış şekli ve anestezi ile ilgili durumlar vardır. Lokalle yapılan sünnetlerde çocukların canı acıdığı için etkilenebiliyorlar. Bu nedenle psikiyatristler fallik dönem dediğimiz çocukların cinsiyetlerini öğrendikleri dönemde; 3-6 yaş arasında lokal anestezi ile yapılan sünneti önermezler. Kimi doktorlar alt limiti 3 değil, 2 yaş olarak belirlerler. Yani çocuk ya hiç hatırlamasın ya da aklı erdiğinde yapılsın.
Reflü gibi mide rahatsızlıklarında ne tür operasyonlar yapıyorsunuz?
Yenidoğanlarda ya da bebeklerde reflü biraz fizyolojiktir; yani bebeklerin veya çocukların yemek borusuyla mideleri arasındaki bağlantı tam olgunlaşmamıştır. Orada bir kapak mekanizması vardır ve yediğimiz yemeklerin mideye indikten sonra geri gelmesini engeller. Ama o mekanizma çocuklarda tam olgunlaşmamıştır.
Genellikle normale dönmesi 1-1.5 yaşı bulmaktadır. Çocuğun kilo almasını bozmuyorsa, iyi besleniyorsa, çok kusması da yoksa bir şey yapmaya gerek yoktur. Tedavi için bebeğin başının yüksekte kalması, az az ve sık sık beslenmesi gerekir. Tedaviye cevap vermezse, ilaç tedavisine geçilmektedir. Buna rağmen çocuk hala kusuyorsa; kilo alamıyorsa; sık sık akciğer enfeksiyonu geçiriyorsa ameliyat planlanabilir.
