- Yeni yıl teması: Sıcacık ve Rahat Bir Yıla Gülümse - 20 Aralık 2024
- Vakkorama ile yeni yıla eğlenceli ve renkli bir dokunuş - 20 Aralık 2024
- Flormar Zodiac Signs Oje serisi ile burcunu belirle - 20 Aralık 2024
Bu dönemin hızlı ilerlemesi de hastalık göstergesi olabilir
Kızlar ortalama 8-13 yaş, erkekler ise 9-14 yaş arasında ergenliğe başlıyor. Ancak özellikle obezite sorunu yaşayan kız çocuklarında ergenlik yaşı öne kaydı.
Dr. Öğr. Üyesi Elif Sağsak
Yeditepe Koşuyolu Hastanesi’nden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elif Sağsak, bu hassas dönemle ilgili ailelere bazı uyarılarda bulundu:
Kızlarda ergenliğin ilk bulgusu meme, erkeklerde testis volümünün büyümesi. Kızlar ve erkekler farklı zamanlarda ergenliğe girerler. Kızlar 8 ila 13 yaş, erkekler 9 ila 14 yaş arasında ergenliğe girebilir. Kızların ortalama 10 yaşında, erkeklerin ise ortalama 11-11.5 yaşlarında ergenliğe başlamaları normal.
Erken ergenlik özellikle kızlarda 8 yaşından önce meme büyümesinin olması erkeklerde 9 yaşından önce testis büyümesinin olması durumu olarak tanımlanabilir. Kızların 10 yaşından önce adet olması da erken ergenlik olarak değerlendirilmeli. Kızlarda 8 yaşından, erkeklerde 9 yaşından önce genital kıllanmanın ve koltuk altı kıllanmasının olması da erkendir. Erken ergenlik diyebilmemiz için bu bulgularla birlikte hormonal değerlerde artış olması ve kemik yaşının ileri olması gerekir. Ağır spor yapan genç ve çocuklarda ergenliğin ilerleyen yıllara kaydığını görebiliyoruz. Bununla birlikte ergenliğin erken başlamasının yanında beklenenden hızlı ilerlemesi anormal olabilir. Bu gibi durumlarda hekimlerin değerlendirilmesi gerekmektedir.
Çalışmalara baktığımızda son 30-40 yılda ergenlik yaşıyla ilgili çok önemli bir değişiklik olduğu görülmüyor. Ancak günlük pratiğimizde özellikle obez kız çocuklarında ergenlik yaşının biraz öne kaydığı görülüyor. Bunun nedeni çocukluk çağı obezitesin artışı. Erken ergenliğe çevresel faktör ve gıdaların etkisi tartışmalıdır. Bu konular hala araştırılmakta. Ancak ailelere tavsiyemiz mevsiminde gıdalar tüketmeleri, kimyasallardan, plastik ve kozmetik ürünlerden çocukları uzak tutmaları Bununla birlikte sporun çocuklarımızın hayatında olmasını öneriyoruz. Spor yapan çocuk daha sağlıklı oluyor, obezite önleniyor ve bu sayede erken ergenlik önlenmiş oluyor.
Boy kısalığı da görülüyor
Ergenlik döneminde iştah artışı ve boy uzamasında hızlanma olur. Ergenlikten önce çocuklar yılda 5-6 cm uzarken, ergenlik döneminde yılda 8-10 cm uzayabilir. Ergenliğin sonunda ise büyüme hızı azalır ve kemik uçları yani epifizler kapanınca büyüme durur. Ergenlik ne kadar erken başlarsa boydaki kayıp o kadar fazladır. Çok erken başlayan ergenliklerde (kızlarda 6 yaş, erkeklerde 8 yaşından önce) kemiklerde hızlı ilerleme olur, büyüme plakları epifizler erken kapanır ve büyüme erken durur. İlkokulda sınıfın en uzun çocuğuyken; liseye geldiğinde sınıfın en kısası olabilir. Ancak ergenlik yaşı normale yakın olan hastalarda boyda kayıp çok azdır.
Erken ergenliğe bazı hastalıklar da yol açabilmekte
Olguların çoğunda altta yatan ciddi bir hastalık yokken, bazı vakalarda belli hastalıklara bağlı erken ergenlik gelişebilmektedir. Beyinden kaynaklanan kist, tümör, hidrosefali, nörolojik hastalıklar da erken ergenliğe yol açmaktadır. Kızlarda altta yatan herhangi bir hastalık riski azken, erkeklerde daha fazladır. Özellikle 2.5 kilonun altında doğan ve yardımcı üreme teknikleri kullanılarak dünyaya gelen bebeklerde; erken ergenliği diğer çocuklara göre daha fazla görüyoruz.
Şüpheniz varsa mutlaka bir hekime başvurun
Tedavisi 3 aylık enjeksiyonlar şeklinde. Bu tedavi süresince hastada olumsuz bir etkilenme olmamakta. Tedavi kesildikten sonra ergenlik süreci kaldığı yerden devam etmekte. Tedavinin hayat boyunca olumsuz bir etkisi yoktur. Ailelerin eğer erken ergenlikle ilgili endişeleri varsa panik yapmadan doktora başvurmalıdır. Her meme büyümesi ya da ergenlik bulgusu gerçek erken ergenlik olmayabilmektedir. O nedenle doktor tarafından ayrıntılı incelenmesi gerekir.
