- D&R’dan yeni yıla özel: Burçlara göre hediye rehberi - 24 Aralık 2024
- Yeni yılı renkli bir panayırla karşılıyor - 24 Aralık 2024
- Aşkın, şansın ve ışıltının zamanı! - 24 Aralık 2024
Her bebek kendine özeldir ve buna göre değerlendirilmelidir
Pandemi nedeniyle bebek ve küçük çocuklarda gelişim takibinin de yapıldığı rutin doktor kontrolleri aksadı. Gelişim ile ilgili sorunların erken tespiti, gerekli önlemelerin alınması, bazı durumlarda tedavinin geciktirilmeden yapılması çeşitli sağlık problemlerini önleyebilir.
Bebeğimin boyu kısa mı? Kilosu normal mi? Çevremde gördüğüm aynı yaştaki bebeklere göre daha zayıf, acaba gelişim geriliği mi var? Ebeveynlerin merak ettiği benzer soruların cevaplarını ve bebek gelişiminde bilinmesi gereken bazı önemli noktaları uzmanına sorduk.
Dr. Serkan Atıcı
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Serkan Atıcı, önemli bilgiler verdi:
Her bebek kendine özel ve diğer bebeklerden farklıdır. Başta genetik yapısı olmak üzere, cinsiyet, doğum kilo ve boyları, doğum haftaları, anne-baba boyları, beslenme özellikleri, uyku düzenleri, geçirdiği hastalıklar, egzersizler ve çevresel faktörler gibi büyümeyi etkiler. Yani büyüme ve gelişme, multifaktöriyel olup, çocuklardaki bu değişikliklere göre takvim yaşı aynı olsa da boy, kilo gibi gelişim parametreler ortaya çıkabilir.
Bu açıdan bebek ya da çocukları kıyaslamak doğru değildir. Doğru olan ise bilimsel parametre ve önerilere göre değerlendirme yapmaktır.
Bebeklerin gelişimi anne karnında başlar
Gününde doğan bir bebek yaklaşık 3200-3300 gr’dır. Sonraki günlerde vücuttaki sıvının atılmasına bağlı olarak belli miktarda kilo kaybı yaşanabilir. Yaklaşık 10 gün sonra kaybettiği ağırlığı tekrar kazanır. İlk üç ayda ise haftada 150-250 gram, 3-6 ay arasında ise 100-120 gram alır.
İlk aylarda günde ortalama 20-30 gram alması normaldir. 9-12 aylar arasında ise günde yaklaşık 10-12 gram almaya başlar. Bir yaşına geldiğinde bebeğin doğum kilosunun ortalama 3 katına, 2 yaşına geldiğinde ise yaklaşık 4 katına çıkması beklenmektedir. 1-3 yaş aralığında ise kilonun ayda 250 gram olacak şekilde artması normaldir. Bu durumda yılda 2-2,5 kilo alabilirler.
Büyüme süreci gelişimi hakkında bilgi verir
Yeni doğmuş bir bebeğin boyu ise yaklaşık 50 santimetre kadardır. İlk üç ayda 8 cm, ikinci üç ayda da yine 8 cm daha bir uzama beklenmektedir. Sonraki üç aylık dönemde yaklaşık 4 cm, diğer üç aylık dönemde de 4 cm daha uzama olur. Bir yaşına gelindiğinde doğum boyunun yaklaşık 1.5 katı olarak 75 cm boya ulaşması gerekir. Boy uzunluğu 1-2 yaş arasında toplam 10-12 cm, 2 yaştan 3 yaş sonuna kadar da yılda yaklaşık 7 cm kadar uzar.
Klinikte çocuk uzmanları persentil tablosu ismi verilen gelişim eğrilerini de kullanmakta ve aileleri daha ayrıntılı bilgilendirmektedir.
Bebeğimin kilosu düşük (alt sınırın altında)
Kilo için en önemli faktörlerden biri beslenmedir. İlk 6 ay bebekler anne sütü ile beslenmelidir. Bu dönemde çeşitli nedenlerden dolayı anne sütü alamayan bebeklerde formül mamalar ile beslenme sağlanabilmektedir. Altıncı ayda ise ek besinler başlanmalı, mümkünse 2 yaşına kadarda emzirilmelidir.
Özellikle 6 aydan küçük bebeklerde emzirme ile ilgili problemler gözden geçirilmelidir. Bunun yanında özellikle idrar yolu enfeksiyonu başta olmak üzere eşlik eden hastalık varlığı değerlendirilmelidir. İshal ya da kakada kan varlığı gibi sindirim ile ilgili parametreler gözden geçirilmelidir.
Daha büyük bebekler iştahsızlık problemi yaşayabilmekte, yemeklerde seçici davranabilmektedir. Bebekle inatlaşmadan yemek yemeyi eğlenceli hale dönüştürmek gerekmektedir. Yemeği keyifli hale dönüştürmek için, eğlenceli tabaklar hazırlanabilmektedir.
Tablet veya telefon eşliğinde yemek yedirmeye çalışmak en büyük yanlışlardandır. İştahsız bebeklere miktar olarak az olsa da kalori ve besin içeriği olarak zengin besleyici gıdalar vermek gerekir. Vitamin, mineral içeren şuruplar doktor önerisi olmadan başlanılmamalıdır.
Bebeğim kilolu (üst sınırın üstünde)
Bilimsel araştırmalar erişkinlerde görülen insülin direnci, diyabet, hipertansiyon, kalp hastalıkları, çeşitli kanser tipleri gibi bazı hastalıkların çocukluk dönemindeki yanlış beslenme alışkanlıkları ile ilgili olduğunu göstermiştir. Ebeveynlerin en büyük sorumluluklarından bir tanesi de çocuklarına sağlıklı beslenme alışkanlıklarını kazandırmaktır.
Aile olarak tuzlu yemeklerden, fazla şeker tüketiminden, fast food tarzı beslenmeden uzak durmak gerekir. Bebeğin ayına göre önerilen gıdaları tüketmesine dikkat etmek gerekir. Çizelgelerde ayına göre bebeğinizin kilosu üst sınırın üstünde ise gözlemleyerek sorunun nerede olduğunu çözmeye çalışın. Mama alan bebeklerde mama miktarı, mama verme sıklığı ve sulandırma işlemi gözden geçirilmelidir.
Daha büyük çocuklarda yanlış ya da fazla gıda tüketimi değerlendirilmelidir. Herhangi bir neden bulunamıyorsa uzman desteği almanız yerinde olacaktır. Bazı tetkikler yapılması gerekmektedir.
