- Doğru Emzirme Sütyeni Seçimi Nasıl Yapılmalı? - 14 Mayıs 2024
- Nesilden nesile aktarılan güzelliğin en doğal hali - 14 Mayıs 2024
- Cıvıl cıvıl babet koleksiyonu bahar mevsimini müjdeliyor! - 13 Mayıs 2024
El yıkama korunmada etkili
Tüm dünyada bebeklik ve çocuklukta önemli bir hastalık sebebi olan ishal, her yıl milyonlarca kişiyi etkiliyor. Uzmanlar, erken çocukluk döneminde şiddetli sıvı kaybına yol açan ishalin en önemli sebebinin rotavirüs enfeksiyonu olduğunu belirtiyor.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Yeşim Eker Neftçi, “Rotavirüs enfeksiyonları tüm dünyada genel enfeksiyon hastalıkları ve ishal sebepleri arasında önemli bir hastaneye yatış sebebi. Rotavirüsler etkili bir şekilde ağız-gayta yoluyla yayılır. Salgınlar özellikle okullarda ve çocuk bakım evlerinde sık görülür. Bulaşıcılığı yüksektir. Duyarlı birinde hastalığa sebep olmak için çok az sayıda virüs bile yeterli olabiliyor. Bu enfeksiyondan korunmanın en önemli yolu ise aşı olmak” dedi.
Neftçi, şu bilgileri verdi:
Çocuklar birden fazla kez rotavirüs ile hastalık geçirebiliyor. Ancak her bir enfeksiyonun şiddeti, bir öncekinden daha azdır. Şu an piyasada 2 tipe ve 5 tipe karşı antikor geliştirme özelliği olan, ağızdan sıvı şeklinde uygulanan iki farklı aşı var. Aşı 2 ay ile 8 ay arasında tamamlanmalıdır. İlk doz yapılması için son süre 3’üncü ay olarak kabul edilmektedir. Rotavirüs aşısı devletin rutin aşılama programında yok ancak ailelere aşılamanın önemli olduğunu her fırsatta iletip aşıyı yapmaya teşvik ediyoruz.
Hastalığa karşı aşılama önemli
Hastalık 3-24 aylık bebeklerde çok şiddetli olma eğilimindedir. O yüzden erken aşılama önemli. Neredeyse tüm çocuklarda 4-5 yaşına kadar enfeksiyona dair tipe özgü antikorlar gelişir. 3 aylıktan küçük bebekler anneden süt yoluyla ve plasentadan geçen antikorlar sayesinde görece korunmaktadır. Yenidoğanlar ve enfekte çocuklarla yakın temas halindeki erişkinlerde enfeksiyon genellikle belirtisizdir.
Rotavirüs besin alerji riskini artırıyor
İshale sebep olan rotavirüsler, ince bağırsaktaki mukozanın en üst bölgedeki hücrelerini seçici olarak enfekte edip hasar veriyor. Bu durum iki önemli sonuca yol açar. Birincisi tuz ve suyun emiliminde azalma, ince bağırsak sıvı emilim ve salgılama oranında dengesizlik. İkincisi de başta laktoz olmak üzere kompleks karbonhidratların emiliminde azalma. Emilim büyük ölçüde bozulmaktadır, besinlerden yeteri kadar vücut faydalanamaz. İnce bağırsak hücrelerindeki bu hasar, genellikle klinik düzelme başlamadan önce düzelir. Bu enfeksiyonda mide mukozası genellikle etkilenmez. Rotavirüs, bağırsak geçirgenliğini büyük ölçüde artırır ve besin alerjilerine karşı riski artırır.
Hastalık en çok 3-24 aylık bebekleri etkiliyor
Kuluçka süresi 1-7 gün aralığında değişmektedir. Hafif-orta ateş eşlik edebilir, genellikle kusma vardır. Bunun ardından da sık, sulu ishaller başlamaktadır. Bu üç belirtinin tümü vakaların yüzde 50-60’ında vardır. Kusma ve ateş genellikle hastalığın ikinci gününde bitmektedir. Ancak ishal sıklıkla 5-7 gün devam edip, bazen aralıklarla 14 güne kadar uzayabilmektedir. Gaytada genellikle makroskobik kan ya da lökosit yoktur. Özellikle bebeklerde sıvı kaybına bağlı belirtiler sık gelişip, hızlı ilerlemektedir. Bu vakalarda hastaneye yatış gerekmektedir. En şiddetli hastalık, tipik olarak 3-24 aylık bebeklerde ortaya çıkmaktadır. Tanı için gaytada bakılan antijen testinin pozitif çıkması yeterlidir, klinik bulgular da laboratuvarı destekler.
Beslenme ve sıvı alımı önemli
Tedavide sıvı kaybından kaçınmak için kusma eşlik etmiyorsa ağızdan elektrolitli sıvılarla destek, hayati derecede önemlidir. Eğer ağızdan bu sıvıları almayı engelleyecek düzeyde bir kusma varsa hastaneye yatış yapılarak, damardan sıvı yerine konulmalıdır. Ateş varsa ateş düşürücüler kullanılmalıdır, ılık duş böyle durumlarda çok yararlıdır. Mümkün olduğunca çocuğu, bağırsak hareketliliğine sebep olmayacak gıdalarla beslemek önemli. Ancak iştah zaten çok az olacağı için çocuk yemek için zorlanmamalı. Yiyecek olarak yağsız ve şekersiz gıdalar seçilse de, bu tarz bir diyetin sıradan bir diyete üstünlüğü yok.
Antiviral ilaçların ve antibiyotiklerin tedavide yeri yok. Çalışmalar kusma ve ishal önleyici ilaçların faydasını da göstermemiştir. Probiyotikler faydalı olabilmekte, çinkonun hastalıktan toparlanma sürecini kısalttığı bazı çalışmalarda gösterilmiştir. Emzirme ishal süresince devam edilmelidir. Laktozsuz ishal mamaları anne sütü alamayan bebekler için faydalı bir seçenek olabilmektedir. Temizlik kurallarına uymak rotavirüs bulaşını ve dolayısıyla hastalık sıklığını azaltır. El yıkama korunmada çok önem taşıyor.
