- PUMA ‘dolce vita’ tarzı bir hayatın ‘parola’sını veriyor - 26 Nisan 2024
- Syorell ürünleri ile güneşle mutlu anılar biriktirin - 26 Nisan 2024
- LC Waikiki müşterilerini aktif bir yaşama teşvik ediyor - 26 Nisan 2024
Regl ağrıları sosyal hayatı kısıtlayabilmekte!
Adet dönemi ağrısı, menstural döngünün normal bir parçasıdır. Kadınların yarısından fazlası adet sırasında bazen hafif, bazen de şiddetli ağrılar yaşamaktadır. Bu dönemde kadınlar en çok depresyon, yorgunluk hissi, aşırı uyuma, çevreye ilginin azalması, gerginlik, üzüntü hali, öfke gibi duygu durumları ile de baş etmektedir.
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümünden, Dr. Öğr. Üyesi Şefik Gökçe; hem regl ağrılarını hem de bu ağrıları azaltmanın yollarını anlattı:
Premenstruel Sendrom (PMS) kadınlarda adet öncesi dönemde adetten yaklaşık 1 hafta önce başlayan; ruhsal ya da fiziksel sıkıntılara ve gerginliklere verilen isimdir. PMS, kadınlarda adet döngüsünün yumurtlama fonksiyonundan sonra başlayan, geç luteal faz denilen dönemde görülmektedir. Memelerde şişkinlik, baş ağrısı, halsizlik ve kilo alımı gibi fiziksel ve depresif duygu durumudur. Gerginlik gibi ruhsal belirtilerle ortaya çıkan tablo; mensturasyonun başlamasıyla ortadan kalkar.
Genellikle 25-35 yaş arasında başlayan PMS belirtileri kadınların yaklaşık yüzde 85’de şikayetlere yol açmaktadır. Ancak bunların sadece yüzde 5’inde günlük hayat ciddi anlamda etkilenir.
PMS’nin nedenleri neler?
PMS’nin nedeni tam olarak belli değildir. Mineral ve vitamin yetersizliği; hormonal dengesizlik; düşük kan şekeri; ödem; beyindeki bazı kimyasal ileticiler; bastırılmış cinsel arzu gibi psikolojik nedenlerden şüphenilmektedir. En güncel analiz ise merkezi sinir sisteminde oluşan duyarlılık varsayımıdır.
Bu varsayıma göre PMS, hormonal bir dengesizlikten çok hormonlardaki ‘normal’ değişikliklere karşı aşırı duyarlılığın oluşmasıdır. Duyarlı olan kadınlarda, bu değişiklikler merkezi sinir sisteminde ve etrafındaki diğer hedef dokularda PMS ile ilişkili biyokimyasal olayları tetiklemektedir. Merkezi sinir sisteminde adet öncesi gerginlik belirtilerinin ortaya çıkmasına yol açan süreçlerde en önemli rolü serotonin hormonu üstenmektedir.
Serotoninin dalgalanmaları, PMS semptomlarını tetikleyebilir. Kadınlarda yapılan çalışmalar, normal kadınlara kıyasla serotonerjik sistemde birçok farklılıklar olduğunu göstermiştir.
PMS’nin belirtilerine dikkat!
- Memelerin olgunlaşması, büyümesi ve ileri derecede hassaslaşması.
- Vücutta ödemler ve değişik bölgelerde şişlikler. Bu dönemde vücut ağırlığında 2-3 kiloya kadar ağırlık artışı olabilir.
- Baş ağrısı, bulantı-kusma, kabızlık, ishal, iştah artışı, aşırı susama, alkole tahammülsüzlük, cinsel istek artışı, akne.
PMS tanısı nasıl konur?
PMS’yi teşhis etmek için fiziksel bulgular veya laboratuvar testleri yoktur. Adet öncesi dönemde bazı şikayetlerle başvuran her kadına PMS tanısı koymak; kadının gereksiz yere bazı tedavilere ve bunların yan etkilerine maruz kalması anlamına gelmektedir. Ancak bazı kriterleri taşıyanlara PMS tanısı konmaktadır.
Doğru tanı ve tedavi için jinekolojik sorgulama ve muayene; bazı destekleyici laboratuvar tetkikleri yapılmalıdır. Kronik yorgunluk sendromu, tiroid bozuklukları ve depresyon gibi duygu durumların PMS’yi taklit edebildiği unutulmamalıdır. Bu ayrımı yapmak ve net bir teşhis sağlamaya yardımcı olmak için tiroid fonksiyon testi veya ruh hali tarama testleri de istenmektedir.
Premenstrüel sendrom tanısı için aşağıdaki kriterlerden en az birinin son 3 ay boyunca adet öncesi dönemde görülmesi ile PMS tanısı konur. PMS belirtilerinin adetten 5 gün önce başlaması ve adetin 4’üncü gününden itibaren de bu şikayetlerin geçmesi gerekir.
- Depresyon
- Öfke patlamaları
- Gerginlik
- Anksiyete
- Sinirlilik
- Sosyal çekilme
- Baş ağrısı
- Memelerde hassasiyet
- Karında şişlik
PMS tedavisi nasıl yapılır?
Henüz PMS’a tam olarak etkili ilaç bulunmamaktır. Belirtileri hafif ya da orta şiddetle olan hastalar, ilaç tedavisi dışında alınabilecek önlemlerden fayda görülebilmektedir. En önemlisi psikolojik destektir.
1-Doğum kontrol hapları
Bu ilaçlar özellikle beraberinde regl düzensizliği ve dismenore (adet sancısı) olan PMS hastalarında fayda gösterir. Ancak bazı kadınlarda doğum kontrol hapı kullanımı PMS’nin ruhsal belirtileri şiddetlendirebilmektedir.
2-Ağrı kesici/iltihap giderici ilaçlar
Belirtiler başlar başlamaz düzenli alındığında ve adetin ikinci-üçüncü gününe kadar kullanıldığında bu ilaçlar özellikle PMS ile beraber adet sancısı gibi ek belirtileri olan kadınlarda faydalı olabilmektedir.
3-GnRH analogları
Bu hormon ilaçları yumurtalıkları tamamen susturarak östrojen progestron salgısı sıfırlayan ilaçlardır. Dikkatli bir değerlendirme sonrası mutlaka doktor kontrolünde kullanılmaları gerekir. Uzun süre kullanıldıklarında kemik erimesi gibi ciddi sonuçlar doğurabileceklerinden tedavi süresi uzayacaksa beraberinde östrojen takviyesi yapılır.
4-Histerektomi (Rahimin alınması)
PMS’de tüm yöntemler başarısız kaldığında; yumurtalıklarla beraber rahim ameliyatla çıkarılır. Ancak günümüzdeki etkili ilaçların sayesinde giderek az uygulanan bir tedavi biçimi haline gelmiştir.
5-Ödem (şişmeleri olanlar) için tedavi
Nikotin, ADH (vücutta su tutan hormon) salgısını uyardığı için sigara azaltılmalı, hatta bırakılmalıdır. Sol tarafta yatılarak uyunması genel vücut ödemi olanlarda faydalıdır. Ödem tedavisinde bazı idrar söktürücüler fayda verebilirler.
6-Gıdalar
Kafein PMS’ye bağlı baş ağrılarının ve meme ağrılarının kötüleşmesine neden olabilmektedir. Siklusun ikinci yarısında alkole karşı aşırı duyarlılık geliştiğinden alkol alınması şikayetleri artırmaktadır. Gerekirse tuz kısıtlanmalıdır. Yine diyette kırmızı et azaltılmalı; balık, sebze ve meyve tercih edilmelidir.
7-Egzersiz
Düzenli egzersiz PMS’nin belirtilerini azaltır. Muhtemelen bu durum beyin endorfin seviyesini artırıcı özelliğine bağlıdır. (Endorfin vücuttan salgılanan “morfin” dir ve rahatlatıcı gevşetici özellikleri vardır.) Ayrıca; vücudun oksijenlenmesini artırır. Stressiz sağlıklı ve düzenli yaşam, gevşeme teknikleri meditasyon veya yoga gibi yöntemler faydalıdır.
8-Mastalji (meme hassasiyeti) için tedavi
PMS’li hastalara mastalji tanısı konmaktadır. Fibrokistik hastalık gibi diğer meme ağrısı nedenlerinin ortaya çıkarılması için komple bir meme muayenesi yapılmalıdır. Mastalji tedavisinde memelerin alttan iyi destekleyen bir sütyenin gece gündüz kullanılması; kafein alımının kısıtlanması; sigara içilmemesi çoğu hasta için yeterlidir. Gıdalarda yağın azaltılması, diüretik ve A, B, E vitamini kullanımı da bazı hastalarda olumlu sonuçlar vermektedir.
9-Ruhsal belirtileri için tedavi
Ruhsal belirtiler; basit duygusal dalgalanmalardan, ağır depresyona kadar ortaya çıkmaktadır. Tedavide antidepresan ilaçlar ve gerekli durumlarda psikiyatrik değerlendirme etkili olmaktadır.
