- Kiko Milano güzellik evrenini yeni saç bakımı serisi ile büyütüyor - 4 Mayıs 2024
- Dünya Bitki Günü’nde evinizde yetiştirmeye uygun beş şifalı bitki - 4 Mayıs 2024
- PUMA ‘dolce vita’ tarzı bir hayatın ‘parola’sını veriyor - 26 Nisan 2024
Boynunuzdaki kelebeğe dikkat!
Kilo verememe, halsizlik, depresyon ve aşırı uyku… Bu sağlık sorunlarının ortak noktası; 25-40 gram ağırlığında ve bir kelebek görünümünde olan tiroit bezi… Bu bezden salgılanan hormonlar; nefes alış verişinden kalp hızına, merkezi sinir sisteminden kas gücüne, vücut ısısı ve kolesterol seviyelerine kadar birçok hayati fonksiyonu düzenliyor.
Dr. Deniz Şimşek
Acıbadem Ataşehir Tıp Merkezi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Deniz Şimşek, “Kimi hasta gereğinden fazla tetkik yaptırıyor. Kimisi ise takip edilmesi gerektiği halde kontrole gitmiyor. Oysa tiroit bezlerinin az ya da çok çalıştığı durumların zamanında tespiti ile çok ciddi sağlık sorunlarının önüne geçmek mümkün” diyor.
Şimşek, tiroit hastalıkları hakkında önemli uyarılar ve önerilerde bulundu:
Saçımızın telinden ayak tırnağımızın ucuna kadar vücudumuzdaki tüm fonksiyonları düzenleyen tiroit bezi; kelebeğe benzeyen şekliyle nefes borusunun önünde yer alıyor. Boyutu küçük olmasına karşın salgıladığı hormonlarla vücudumuz için anahtar görevi üstlenmektedir. Vücut metabolizmasını ayarlayan T3 ve T4 hormonlarını salgılıyor.
Beyinde yer alan hipofiz bezi, T3 ve T4 üretimi için TSH hormonu gönderir. Ancak iyot olmadan bu iki hormon üretilemez. Bu nedenle mutlaka vücuda yeterli ölçüde iyot alınması gerekir. İyot eksikliği; iyotsuz tuz kullanımı, bazı ilaçlar ya da emilimi etkileyen minerallerin vücudumuza daha fazla girmesi gibi nedenlerle oluşur. İyot eksikliği giderilince tiroit fonksiyonları normale döner.
Tiroit bezi çok çalışıyorsa!
Kanda tiroit hormonu düzeyinin yükselmesi ‘hipertiroidi’dir. TSH hormonu düşük olmasına karşın T3 ve T4 üretimi yüksektir. Bu durum çarpıntı, aşırı terleme, uykusuzluk, kilo kaybı, ellerde titreme ve sinirlilik gibi yakınmalara yol açıyor. Tiroit hormonu yüksekliğinin genellikle iki nedeni var. Ya hormon salgılayan bir tiroit nodülü ya da halk arasında zehirli guatr olarak bilinen Graves hastalığı görülmektedir. Hashimoto hastalığında olduğu gibi Graves’in de nedeni bilinmiyor. Tiroit hormon fazlalığı dışında guatr ve gözlerin dışarıya doğru çıkık olması da belirtiler arasındadır. Yaşa, gebelik planı olup olmamasına, nüks vaka olup olmamasına göre değişen radyoaktif iyot, ilaç ya da cerrahi gibi farklı tedavi seçenekleri vardır.
Tiroit bezi az çalışıyorsa!
Tiroit bezinin yeterli hormon üretememesi ise ‘hipotiroidi’ olarak tanımlanıyor. Bu durum kan tetkiklerinde TSH değeri yüksek çıkmasına karşın T4 ve T3 düzeyinin düşüklüğü ile kendini gösteriyor. Eşlik eden şikayetler ise kilo alma ya da zayıflama çabasına rağmen kilo verememe, halsizlik, depresyon, üşüme, kabızlık, adet düzensizliği, aşırı uyku. Hipotiroidi sıklıkla iyot eksikliği ve Hashimoto hastalığına bağlı olarak gelişiyor.
Bir otoimmün sağlık sorunu olan Hashimoto nedeni bilinmeyen bir hastalık. Strese, bazı gıdalara bağlı olarak geliştiği düşünülüyor. Hashimoto’da bağışıklık sistemi tiroit bezini düşman olarak görüp saldırıyor. Kanda antiTPO antikoru bu saldırının başladığını gösteriyor. TSH, T3 ve T4 hormon düzeyleri normal olsa bile eğer antiTPO antikoru tespit edilmişse kişi, Hashimoto hastası sayılır.
İlacınızı sabah aç karnına alın
Bu seviyede yakalanan Hashimoto hastalarında iyot eksikliğini gidermek için iyot ve antiTPO saldırılarını önlemek için selenyum minerali takviyesi yapılıyor. Ayrıca gluten ve süt ürünleri tüketimi de bir süre sınırlanabilir. Bu şekilde hormon düzeylerinin belli aralıklarla kontrol edilerek dışarıdan takviyeye başlamak, mümkün olduğunca ertelenebilir. Ancak tiroit bezinin artık çalışamadığı durumda antikor seviyesini takip etmenin anlamı yok. Normal vücut fonksiyonları için dışarıdan hormon takviyesi almak gerekir. Bu ilacı kullanmaktan çekinmemek gerekiyor. Sabah aç karnına alın, hormon seviyelerinizi düzenli takip ettirin. Başka bir hastalığınız ortaya çıktığında, başka bir ilaç kullanmanız gerektiğinde ya da gebe kaldığınızda da ilacınızı asla bırakmayın.
Hormonlarınız normalse guatr tedavisine gerek yok
Tiroit bezinin normalden büyük olmasına guatr denmektedir. Tanı için ultrasonografi, hormon testleri, iyot ölçümü gerekiyor. Hormonlarınız normalse, iyot eksikliği yoksa şikayet oluşturmaz, tedavi gerekmez. Ancak bez çok büyür; nefes alma ya da yutma problemine neden olursa ya da kişiyi estetik olarak rahatsız ederse cerrahi uygulanabilmektedir.
Tiroit nodülünde kanser riski düşük
Tiroit nodülü ise tiroit bezinde gelişen patates şeklindeki lokal büyümeler olarak tanımlanıyor. Bazı nodüllerin içi sıvı dolu bazılarının ise sert. Nodüller bulunsa da bez normal büyüklükte olabilir yani nodüllere guatrın eşlik etmesi gerekmez. Yapılan çalışmalar nodüllerin ilaç tedavisiyle küçülmediğini göstermiştir. Bu nedenle hormon bozukluğu yoksa nodüllerde ilaç kullanmak gereksizdir. Bu nodüllerden kanser gelişme riski düşüktür. Erkek cinsiyet, tek nodül, sert nodül, hızla büyüyen ve ultrasonografide düzensiz kenar-mikrokalsifikasyon gibi bulgular halinde biyopsi kararı verilebilmektedir.
