- Cilt bakım yaklaşımının temel taşı seramid açısından zengin ürünler - 25 Temmuz 2024
- LOEWE Home Scents koleksiyonunun yeni üyesi Wasabi - 25 Temmuz 2024
- Lüks Sneaker Dünyasına Yeni Bir Soluk! - 25 Temmuz 2024
İdrar kaçırma sorunu sosyal hayatı da etkiliyor
Ürolojik şikayetleri olanların doktora başvurmayı ihmal etmelerinin en önemli nedenleri; utanma ve yakınmaları göz ardı etmeleri. Prostat kanseri ve ürolojik hastalıklarla ilgili olarak insanları bilinçlendirmek amacıyla ilan edilen ‘Dünya Üroloji Haftası’ süresince; kamuoyunda farkındalık yaratmak için çeşitli etkinlikler düzenleniyor.
Prof. Dr. Sinan Sözen
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Türk Üroonkoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Sinan Sözen; bu yılın temasının yetişkinlerin yaklaşık yüzde 20’sini etkileyen ‘inkontinans (idrar kaçırma problemi)’ olarak belirlendiğini söyledi. Sözen, hastalığın fiziksel ve psikolojik etkilerini anlattı:
Kadınlarda erkeklere oranla iki kat fazla görülmekle beraber; ileri yaş grubunda erkeklerdeki idrar kaçırma oranlarının belirgin artışı ile beraber kadın-erkek benzer oranlarda görülmektedir. İdrar kaçırma birkaç farklı mekanizma ile olabilmektedir. Sıkışma tipi kaçırmada; kişide aniden gelişen işeme isteği ile birlikte tuvalete yetişemeyip, kaçırma meydana gelmektedir. Ikınma tipi kaçırmada; kişide karın içi basıncı artıran fiziksel aktivite, gülme, öksürme gibi durumlarda meydana gelen kaçırmadır.
Her ikisinin beraber olduğu kaçırma şekline ise karışık tipte idrar kaçırma adı verilmektedir. Özellikle iyi huylu prostat büyümesinde görülen taşma tipi kaçırmada ise, kişi idrarını yapamadığından bir süre sonra idrar torbası dolmakta; sızıntı şekline taşarak kaçırmaya sebep olmaktadır.
Yaşla birlikte risk de artıyor
Erkeklerde idrar kaçırma oranları, yaşla birlikte belirgin olarak artmaktadır. Bunun en önemli sebebi ise iyi huylu prostat büyümesidir (BPH). İyi huylu prostat büyümesinde; kesik kesik ve çatallı idrar yapma, sık idrara çıkma, gece idrara çıkma gibi şikayetlerin yanında sıkışma tipi kaçırma da sıklıkla görülmektedir. Hatta hastalığın ilk belirtisi olarak da ortaya çıkabilmektedir.
Hastalığın ilerleyen evrelerinde ve tedavisiz kalındığında; kişi idrarını artık yapamaz. Damla damla yapar duruma geldiğinde ise taşma tipi kaçırma görülmektedir. İyi huylu prostat büyümesi tedavisine yönelik birinci basamakta; idrar yapmayı kolaylaştıran ve mesane kasılmasını düzenleyen ilaçlarla birlikte çoğu hastada problemler gerilemektedir. İlaçların fayda etmediği veya başvuru anında sık idrar yolu enfeksiyonu, idrarda kanama, böbreklerde genişleme, idrar torbasında taş oluşumu gibi ek problemlerin varlığında cerrahi seçenek ön plana çıkmaktadır.
Nörolojik hastalıklar ve yoğun ilaç kullanımı da nedenler arasında
Parkinson, demans, MS, diyabetik nöropati gibi hastalıklarda idrar torbasının sinirsel uyarımında meydana gelen bozukluklar nedeniyle aşırı aktif mesane ile birlikte sıkışma tipi kaçırma görülmektedir. Bu hasta grubunda mesane çalışmasının değerlendirildiği ürodinamik inceleme (mesane basınç akım çalışmaları) özellikle mesane kası aşırı aktivitesini saptamada, mesane kası ile idrar tutmaya yarayan kaslar arasındaki uyumsuzluğu göstermede tanıya yardımcı olabilmektedir.
Tedavide mesane kasılmasını düzenleyen ilaçlar kullanılmaktadır. Medikal tedaviden fayda görmeyen hastalarda girişimsel tedaviler kullanılabilmektedir. Yaşlı erkek popülasyonda kaçırma probleminin bir diğer nedeni ise yoğun ilaç kullanımıdır. Eşlik eden hipertansiyon, KOAH, kalp yetmezliği gibi sistemik hastalıklar nedeniyle kullanılan hipertansiyon ilaçları, idrar söktürücü ilaçlar, alerji ilaçları, nefes açıcı ilaçlar idrar yollarını etkileyip kaçırmaya neden olabilmekte veya var olan şikayetleri artırabilmektedir. Bu yüzden hastaların kullandıkları ilaçların mutlaka sorgulanması gerekmektedir.
Kanama mesane kanserinin işareti olabilir
Bazı durumlarda mesane kanserinin belirtisi olarak da ortaya çıkabilmektedir. Çoğunlukla idrarda gözle görülür, ağrısız kanama ile kendini gösteren mesane kanseri, başlangıç aşamasında bazı durumlarda gözle görülemeyen ancak mikroskobik idrar incelemesinde kendini gösteren kanamaya neden olabilmektedir. Bu grup hastalar sadece sıkışma tipi kaçırma şikayeti ile hekime başvurabilmektedir.
Genç erkeklerde kaçırmaya eşlik eden idrar yolu enfeksiyonu, diyabet, multiple skleroz gibi nörolojik hastalıklar, doğumsal omurilik bozuklukları, omurilik travmaları varlığında ortaya çıkabilmektedir.
Bilinen sistemik hastalığı olmayan genç erkeklerde bir diğer önemli sebep aşırı aktif mesane sendromu (AAMS) ile birlikte görülen sıkışma tipi kaçırmadır. Aşırı aktif mesane sendromu, altta yatan başka bir hastalığa bağlı olmaksızın; sık sık ve ani işeme isteği ile kendini gösteren klinik bir durumdur. AAMS olan genç erkeklerde sıkışma tipi kaçırma da görülebilmektedir. Tedavide beslenme ve sıvı alımı değişiklikleri; sigara kullanımının bırakılmas; pelvik taban egzersizleri ile birlikte medikal tedavi önemli bir yer tutmaktadır. Medikal tedavi ve yaşam tarzı değişikliğinden fayda görülmediğinde girişimsel tedaviler uygulanabilmektedir.
Yaşam tarzındaki değişikliklerin tedaviye önemli katkısı var
Erkeklerde ıkınma tipi idrar kaçırma nadir olarak görülmektedir. Travmalara bağlı olarak idrar tutmaya yarayan kasların hasar görmesi sonucu; pelvis bölgesinin radikal kanser cerrahileri ve omurilik cerrahileri sonrası ortaya çıkmaktadır. Tedavide idrar kontrolü için cihazlar kullanılabilmekte, hastaya yapay protezler takılabilmektedir. Hangi sebeple ve hangi yaş grubunda olursa olsun; yaşam tarzı değişiklikleri tedavinin en önemli parçalarından biridir.
Sıvı alımının düzenli olması; mesaneyi irrite edebilecek yiyeceklerden kaçınmak; alkol, kafein ve gaz içeren içeceklerden uzak durmak, kilo vermek ve bağırsak düzeni sağlamak önemlidir. Medikal ve cerrahi tedavi seçenekleri ise alt yatan sebebe; kaçırmanın tipine yönelik olarak uygulanmaktadır.
